سنّتِ در دسترس بودنِ نخستینهای تاریخ و فرهنگ و هنر، متأسفانه در کشورمان مهجور است. این آثار را یا باید در برخی کتابخانهها جست، یا در آرشیو معدودی محققان. دشواریابی این آثار، بسیاری از پژوهشگران، نویسندگان و حتا خوانندگانِ علاقهمند را با سختیهای بسیاری روبهرو میکند. از این رو، بر آن شدیم در مجموعهی میراث مکتوب، برخی از نخستینهای تاریخ و فرهنگ و هنر گیلان را ـ اگر چه بهدشواری ـ بجوییم و به چاپ برسانیم. انتخاب این آثار نه فقط به سبب نخستین بودن آنان است، که ویژگیهای درخور توجه دیگری نیز سبب گزینش این آثار شده است. خان گیلان، به قلم محمدعلی صفاری، نخستین رمانِ منتشرشده از نویسندهای گیلانی است. این اثر افزون بر پیشرو بودن، ویژگیهای مهم دیگری نیز در خود دارد كه بر اهمیت آن میافزاید.