معرفی، خرید و دانلود کتاب رسائل البداء

بداء از آموزه‌هایی است که، در میان ادیان ابراهیمی و نیز مذاهب اسلامی، فقط به مذهب شیعه نسبت داده شده است؛ هرچند مطابق برخی از احادیث، خداوند هیچ پیامبری را به سوی امتی نفرستاد مگر اینکه از او خواست از امتش، دربارۀ اعتقاد به بداء، اقرار بگیرد و اعتقاد و التزام به بداء مرتبه‌ای از تعظیم و عبادت خداوند است که هیچ تعظیم و عبادت دیگری هم‌تراز با آن قرار نمی‌گیرد. قرآن کریم دربارۀ بداء به‌صراحت سخنی نگفته است اما بعضی از آیات قرآن کریم را بر این آموزه تطبیق داده‌اند. همچنین، باب البداء در کتاب الکافی کلینی، حاوی شانزده حدیث و در کتاب التوحید صدوق، شامل یازده خبر است. فراوانی این اخبار باعث شد هم متکلمی چون شیخ مفید (ره) صریحاً بنویسد: «اگر این اخبار نبود، به بداء ملتزم نمی‌شدیم» و هم انکار بداء، از سوی کسانی چون خواجه نصیرالدین طوسی، حمل بر بی‌اطلاعی از این اخبار متواتر یا مستفیض شود. بداء‌نویسی در فرهنگ شیعی، در زمان حضور امامان معصوم ـ علیهم السلام ـ در قالب تألیف رساله‌هایی معمولاً حدیثی بود که اینک از آن‌ها، جز نامی در کتاب‌های رجالی و تراجم، باقی نمانده است. چنانکه گذشت، در قرن چهارم هجری هم، شماری از منابع مهم حدیثی شیعی حاوی باب البداء بوده است. در همین قرن و تا پیش از قرن هفتم هجری، در کتاب‌های کلامی شیعی معمولاً دربارۀ ماهیت بداء و لزوم اعتقاد به آن و نیز تفاوت‌هایش با نسخ سخن گفته شده است. در کتاب‌های کلامی شیعی در قرن هفتم تا ظهور دورۀ صفویه، در این باره صرفاً به تفاوت‌های نسخ با معنای لغوی بداء، ضرورت پرهیز از انتساب معنای لغوی بداء به خداوند و ضرورت انتساب نسخ به خداوند اشاره شده است. مقارن ظهور صفویه، بداء‌نویسی در فرهنگ شیعه شاهد دو اقدام چشمگیر بوده است؛ از سویی، با ظهور جریان اخباری‌گری، التفات ویژه به منابع حدیثی‌ـ اعتقادی شیعی باعث شد که احادیث بداء و شرح‌نویسی بر آن‌ها رونق بگیرد و از سوی دیگر، باب تألیف رساله‌های مستقل دربارۀ بداء گشوده شد. به‌رغم اینکه تألیف این رساله‌های مستقل ممکن است فصل جدیدی از بداء‌پژوهی را بگشاید؛ بیشتر این رساله‌ها به زیور طبع مزین نشده‌اند و در پاره‌ای موارد هم، نیاز به تصحیح مجدد داشته‌اند. مجموعۀ رسائل البداء بر آن است متن‌هایی مصحَّح و مورد اعتماد را از نسخه‌های خطی رساله‌های عربی و فارسی نوشته‌شده دربارۀ بداء، در عصر صفویه و پس از آن، در اختیار نهد که زمینه‌های تحقیق دربارۀ این آموزۀ اعتقادی بیش از پیش فراهم آید. بر این اساس، در گام نخست، تصحیح چهارده رسالۀ خطی در قالب پنج دفتر و تألیف درآمدی بر مجموعه عرضه می‌شود. اینک دفتر پنجم این مجموعه پیش روست که چهار رساله را دربر می‌گیرد: ـ رسالۀ عربی الدرّة البیضاء فی تحقیق معنی البداء، نوشتۀ سید صدرالدین محمد بن محمد رضوی اصفهانی قمی همدانی (۱۱۶۰ - ۱۰۹۵ ق)؛ ـ رسالۀ فارسی بداء، تألیف‌شده پیش از ۱۱۸۳ ق و از مؤلفی ناشناخته؛ ـ رسالۀ عربی البداء، تألیف‌شده پیش از ۱۲۶۱ ق و به‌قلم مؤلفی ناشناخته؛ ـ رسالۀ عربی البداء، نوشتۀ میرزا محمود بن علی‌اصغر طباطبایی (ف: ۱۳۱۰ ق).