کتاب یک گفت و گوی سه نفره درباره هویت شخصی و جاودانگی جان پری نشر خوب

اثر حاضر شرح دیدار و تبادل نظر سه متفکر با دیدگاه‌های مختلف دربارۀ چندوچون مسئلۀ هویت و متعاقباً پرسش از وجود روح و ادامۀ حیات است. این گفت‌وگوی دوستانه بستری برای بررسی دو موضع مختلف است: تجربه‌گرایی و باور به تداوم هویت از خلال جسم از یک سو، روح‌گرایی و باور به تداوم هویت به موجب وحدت روح از سوی دیگر. در این کتاب یادآوری آرای جان لاک و رنه دکارت دستاویزی می‌شود برای تأمل در کاستی‌ها یا نقاط قوت هر دو دیدگاه. جان پری، نویسندۀ کتاب، شخصیت‌های خیالی‌اش را در بحثی مسالمت‌آمیز گرد هم آورده تا ضمن معرفی هر دو دیدگاه ضعف‌های آن‌ها را به پرسش گیرد و به خواننده‌ای که با تاریخ طولانی پرسش فلسفه دربارۀ جاودانگی ناآشناست، درکی روشن اما عمیق از مسئلۀ هویت، روح و بقا ببخشد. نکتۀ قابل تأمل در این کتاب انعطاف‌پذیری شخصیت‌ها در برابر پرسشگری و پرهیز از جزم‌اندیشی است که به خواننده مجال می‌دهد با قوۀ تشخیص خود و بدون حقنۀ عقیدۀ نویسنده، دربارۀ مسئلۀ جسم و روح و نقش هر یک از آن‌ها در جاودانگی داوری کند. از این رو کتاب حاضر بیشتر از آنکه اثری آموزشی برای القای موضعی خاص باشد، بر آن است تا بر خلاف تفکر سنتی، که فلسفه و الهیات را مقابل هم قرار می‌دهد، از ظرفیت‌های هر دو برای پیشبرد گفت‌وگو دربارۀ جسم و روح و پیوند آن‌ها بهره گیرد. دیدگاه اول یعنی تجربه‌گرایی از زبان فیلسوفی به نام ویروب مطرح می‌شود که معتقد است وجود یک چیز مستلزم تجربۀ آن با حواس است و در مخالفت با بقای هویت تا جایی پیش می‌رود که حافظه را امری جسمانی قلمداد می‌کند اما در ادعای خود مبنی بر تکذیب روح، به‌عنوان عامل تداوم هویت و امری غیرمادی، جز معیارهای مادی، چیزی در اختیار ندارد. از این رو دیگر شخصیت این اثر، سم میلر که کشیش و دوست ویروب است، پاسخ‌های الهیات را برای رفع پرسش اساسی هویت و جاودانگی مطرح می‌کند و هم‌پای شخصیت دیگر، دیو کوهن، ضمن رویارویی با دعاوی تجربه‌گرایان، از دیدگاهی خداشناسانه به شرح و بسط مسئله می‌پردازد و نشان می‌دهد الهیات به‌عنوان مکمل فلسفه می‌تواند پاسخگوی پرسش یادشده باشد. هدف از برگردان اثر حاضر آشنایی خوانندۀ فارسی‌زبان با صحنه‌ای از مواجهۀ الهیات و فلسفه با رویکردی نقادانه برای درک بهتر مسئلۀ هویت و روح است. زهره قلی‌پور