کتاب قدرت علم و پویایی جهان نشر انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد

چرا کتاب «قدرت علم و پویایی جهان: انتقال موفق دانش علمی در زمینه محیط‌زیست»؟ تقریباً از نیمه دوم دوران تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران (۱۳۸۰) بود که با فعالیت‌‌ها و پژوهش‌‌های پروفسور مکس‌کروت آشنا شدم. البته زمینه چنین آشنایتی را مدیون استاد گرانقدر دوران کارشناسی، پروفسور علی یخکشی هستم. پروفسور علی یخکشی، پدر علم محیط‌زیست ایران، استاد اخلاق و کنش، برایم هدیه‌‌ای ارزنده بودند که توفیق دیدار و شاگردی ایشان را همیشه با افتخار به یدک می‌‌کشم. گاهی، برخی از اساتید، چنان تأثیری بر فکر و روش زندگی شما می‌‌گذارند که سال‌های‌سال سپاسگزار آن چهره جذاب و مهربان و آن منبع علم و تخصص می‌‌شویم. پروفسور مکس‌کروت، از اساتید انگشت‌شمار و به‌نام علم سیاست منابع طبیعی در اروپا، استاد دانشگاه جرج آگوست گوتینگن آلمان بودند و هستند. پروفسور مکس کروت و پروفسور یخکشی در این دانشگاه چندین سال همکار بودند. عناوین پژوهشی ایشان برخی از همان الگوهای فکری بودند که دنبال آنها می‌‌گشتم، و به طبع، به مطالعه برخی از آنها می‌‌پرداختم. در این بین، چندبار به ایشان ایمیل زدم و از راهنمایی‌‌هایشان بهره بردم. در یکی از مکاتباتم تقریباً در اواسط سال ۲۰۱۵ بود که ایشان برایم نوشتند که کتاب «قدرت علم و پویایی جهان» را به رشته تحریر درآورده‌‌اند. تا سال ۲۰۱۶ منتظر شدم تا این کتاب چاپ و به‌صورت آنلاین در دسترسم قرار گرفت. بعد از مطالعه، دریافتم که ایشان به‌همراه دکتر مایکل بوچر، با بهره‌گیری از تجربه‌های ملی و بین‌المللی، جدیدترین دستاوردهای علمی-اجرایی خویش را در این کتاب، برای بهبود ارتباطات بین علم و سیاست محیط‌زیست و منابع طبیعی ارائه داده‌اند. از این‌رو، آنرا بسیار مفید برای ترجمه یافتم. این کتاب، رویکرد‌های انتخابی در انتقال دانش علمی را شرح می‌دهد؛ رویکردهایی مانند مدل‌های خطی یا فن‌سالار، مدل‌های مختلف سیستمی، مدل‌های کارکردی، مدل‌های هم‌تولید و ایجاد ارتباط و درنهایت مدل پاب. کتاب بیان می‌کند که چگونه این رویکرد‌ها قادر به مهیا‌کردن شرایطی‌اند که تحت آن، علم می‌تواند تأثیری بر تصمیمات سیاسی داشته باشد. سپس ویژگی‌ها و قابلیت‌های مدل پاب نسبت به سایر مدل‌ها را برجسته می‌کند. کتاب از «علمی‌شدن سیاست» و «سیاسی‌شدن علم» مثال می‌آورد و به‌بیان فرق دقیق علم و سیاست می‌رسد و استقلال این دو بخش برای رسیدن به شکوفایی علم و سیاست در مسائل محیط‌زیستی و منابع طبیعی را -که لازمه آن‌را عدم‌فشار و تحمیل دیگری، معرفی می‌کند- ضروری می‌داند.