- مرگاندیشی تاریخی:
هراس از مرگ همواره بر زندگی انسان سایه افکنده است. متفکران هر یک به سهم خود نقبی به مسئلهی مرگ زدهاند. در حقیقت نمیتوان مرگ و هراس از آن را ساده انگاشت. سالیان دراز ترس از مرگ آدمیان را به رنجها و آلام بیپایان گرفتار میساخت، به ویژه در قرون میانه که مذاهب سایهی سنگینی بر حیات مادی انسان داشتند. ترس از مرگ با آمیزهای از وحشت گناه و هراس از داوری در پیشگاه معبود فرصت زیستن را از بسیاری از آدمها میگرفت. در چنین فضایی که آکنده از ترس و رنج بود مشرب اپیکوری پرسشهایی در باب هراس از مرگ مطرح میکند و میکوشد با استدلالهای متنوعی نابهجا بودن هراس از مرگ را واکاوی کند.
- فلسفه و مرگ:
شاید این گزاره قدری مبالغهآمیز باشد که «فلسفه به نوعی اندیشیدن به چگونه مردن است»، با اینحال تلاش فلسفه، آشتی دادن زندگی با مرگ است، طبیعی جلوه دادن مرگ و این که انسان بپذیرد مرگ حقی است که انتظارش را میکشد. در حقیقت مرگ تنها واقعهی زندگی هر انسانی است که فریب و نیرنگی به آن راه ندارد. مرگ گویی تنها حقیقت زندگی است، زوال نیروی قدرتمندی است که قاعدهی حیات است.
مشرب اپیکوری آشتی کردن با مرگ و پذیرش حقانیت آن را نه از راه و رسم عارفانه که با بهره بردن از فن استدلال پیشروی ما قرار میدهد. در کتاب مواجهه با مرگ، جیمز وارن نظرات بسیاری از اپیکوریان و استدلالهای آنها در مواجهه با مرگ را واکاوی میکند، او که استاد فلسفهی باستان دانشگاه کمبریج است، معتقد است قدما اشباح فراموش شدهای نیستند که در امواج تاریخ شوند بلکه هنوز حکمت باستانی حرفهای زیادی برای گفتن به ما دارد.
به باور اپیکوریان ترس از مرگ انواع مختلفی دارد و هر کس به فراخور موقعیتاش در جهان هستی با یکی از این انواع هراس یا آمیزهای از آنها مواجه میشود. به تعبیر دیگر کاری که مشرب اپیکوری در مواجهه با مرگ میکند این است که مرگاندیشی کار انسان را به جایی نرساند که زندگی را قربانی مرگ کند. البته این کتاب منتقدان اپیکور را هم به میدان میآورد و به مخاطب فرصت مواجهه با استدلالهای مخالف را هم میدهد.
- انسان امروزی و مرگ:
شاید شنیدن چنین کتابی برای ما که حوصلهی چندانی برای بررسی صغری و کبری و گزارههای منطقی نداریم اندکی ملالآور باشد اما پرسش بزرگتری به نام مرگ و مواجهه با آن هر مخاطبی که اندکی به مرگ اندیشیده باشد را وا میدارد تا نگاهی به این کتاب بیاندازد. ممکن است ترسهای ما کاملاً بی اساس باشند و یا ما متوجه تأثیری که این هراس بر زندگیمان میگذارد نباشیم اما قطعاً پس از شنیدن این کتاب درسهای بسیاری دربارهی مرگ آموختهایم، درسهایی که زمانهی کنونی ما را از آموختنشان باز میدارد.
نسخهی صوتی کتاب «مواجهه با مرگ» (اپیکور و منتقدانش) حاصل همکاری نشر صوتی آوانامه با انتشارات مولی است که با صدای فریاد موسویانمنتشر میشود.