کتاب مبانی اصولی شیخ اعظم انصاری قدس سره نشر مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)

بسم الله الرحمن الرحیم والحمد لله ربّ العالمین وصلّی الله علی اطیب المرسلین محمّد وآله الطیّبین الطاهرین. بی‌درنگ تحولات شگرف علمی و رشد اجتهاد شیعی در گرو تکامل و بالندگی علم اصول است، که اساسی‌ترین و ضروری‌ترین ابزار اجتهاد می‌باشد و به یقین این مهم با تلاش عالمان سخت‌کوش و ژرف‌اندیش فراهم آمده است. عالم فرزانه و فقیه متبحر مرحوم شیخ مرتضی انصاری (مشهور به شیخ اعظم) قدس سره الشریف سرآمد دانشمندانی است که در تدقیق و تحقیق علم اصول تلاش نموده و با خلاقیتی ستودنی ساختار و مباحث این دانش ارزنده را تکمیل و تحکیم نمود؛ به گونه‌ای که می‌توان دوره ایشان را به دوره طلایی این دانش یا عصر ژرف‌نگری در اصول فقه نامید. او پایه‌گذار مباحث نوینی در فقه و اصول جعفری است، آن‌گونه که به حق شایسته دریافت عنوان «خاتم الفقهاء والمجتهدین» گردیده است. پس از ایشان نیز فقیهان و دانشیان اصول فقه، از آبشخور دانش وی بهره‌ها جسته و خوشه‌چین اندیشه‌های ارزشمند علمی ایشان بوده و بر آثار و کتب وی که محور دروس فقهی و اصولی حوزه است، بیش از صدها شرح و حاشیه و تعلیقه نگاشته‌اند. بدیهی است که استخراج مبانی علمی چنین شخصیّت کم نظیری در فقه و اصول بسیار مغتنم و برای طالبان این مباحث راه‌گشا خواهد بود، به ویژه این‌که بسیاری از مبانی ایشان به صراحت در نوشتارها و عبارات ایشان ذکر نشده و نیازمند بینش و دقت علمی و توان استنباط است و بی‌تردید ثمره این کوشش و کشف این مبانی، علاوه بر فهم دقیق‌تر آثار این عالم برجسته، سرآغازی است برای تنقیح و تحلیل دقیق‌تر از این مبانی. مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) که به اهتمام مرجع عالی‌قدر حضرت آیة‌الله العظمی فاضل لنکرانی (رضوان الله تعالی علیه) در جهت تحول و ارتقای آموزش و پژوهش در حوزه علمیه بنیان نهاده شده، کوشش‌های وافر و اقدامات ارزنده‌ای را به انجام رسانیده که از آن جمله اجرای ده‌ها طرح پژوهشی و تحقیقات متعدد فقهی و اصولی می‌باشد. پژوهش حاضر نیز در همین راستا تدوین گردیده که به بررسی مبانی اصولی شیخ انصاری; پرداخته است. پژوهشگر و نگارنده ارجمند حجة‌الاسلام والمسلمین سیّد حسین منافی که خود از دانش‌آموختگان و محقّقان این مرکزند با تلاشی ستودنی به استخراج و تبیین مبانی شیخ انصاری از لابه‌لای کتاب‌های فقهی و اصولی ایشان از قبیل مکاسب، فرائد الاصول (رسائل)، مطارح الأنظار پرداخته و اثری فاخر را فراهم آورده است. اینک که به یاری خداوند و عنایت اهل بیت(علیهم صلوات‌الله) پژوهش حاضر به سرانجام رسیده و آماده عرضه به اندیشمندان عرصه فقه و اصول است، ضمن حمد و ستایش به درگاه خداوند متعال و آرزوی علوّ درجات برای مؤسّس معظّم مرکز و تقدیر و تشکر از استاد عالی‌قدر آیة‌الله محمّدجواد فاضل لنکرانی رئیس محترم مرکز و سایر مسئولان مرکز، از نویسنده گرامی و تمامی کسانی که به سهم خویش یاری‌رسان این خدمت علمی بودند، قدردانی می‌نماییم. امید آن‌که این اثر مورد استقبال دانشوران عرصه فقاهت قرار گرفته و زمینه‌ساز فهم دقیق‌تر آثار علمی و تولید و توسعه نظریه‌های عمیق‌تر گردد. محمّدمهدی مقدادی