کتاب منابع انسانی در آموزش عالی نشر انتشارات دانشگاه شهید بهشتی

بافت در حال تغییر که با جهانی‌سازی فعالیت‌های اقتصادی و گسترش آموزش عالی نمایان شده، آموزش عالی را به دغدغه‌ای ملی با ابعاد بین‌المللی تبدیل کرده است. کشورها برای کنار آمدن با این محیط متحول، تحت‌فشار قرار گرفته‌اند تا کیفیت آموزش عالی را با معیارهای قابل قبول در سطح ملی و بین‌المللی تضمین کنند. یکی از ابزارهای مهم ایجاد تحول و بقای سازمان‌ها و رسیدن به هدف‌ها و رسالت‌ها عوامل انسانی است؛ زیرا منابع انسانی از باارزش‌ترین عوامل تولید و مهم‌ترین سرمایه‌هاست و منبع اصلی مزیت رقابتی و ایجادکنندۀ قابلیت‌های اساسی هر سازمانی به شمار می‌آید. یکی از مؤثرترین راه‌های دستیابی به مزیت رقابتی در شرایط کنونی کارآمدتر کردن کارکنان و اعضای هیئت‌علمی در آموزش عالی است؛ زیرا کیفیت بروندادها و پیامدهای دانشگاهی و به‌طورکلی تعالی اجتماعی، بهبود شایستگی‌ها و مشارکت اجتماعی آنان در توسعۀ جامعه، به توانایی‌ها و قابلیت‌های اعضای هیئت‌علمی و کارکنان بستگی دارد. منابع انسانی، سرمایۀ انسانی و اجتماعی یگانه‌ای است که در عملکرد سیستم آموزش عالی و تحقق اهداف آن رکن اصلی و تأثیرگذار به‌حساب می‌آید. شکل‌گیری چنین سرمایه‌های باارزشی در سازمان، با هر هدف و گرایشی، در سایۀ بهره‌مندی از نظام مدیریت منابع انسانی توانمند و شایسته امکان‌پذیر است. در بیست سال اخیر، روش‌های جدیدی در مدیریت منابع انسانی شکل‌گرفته است. در اواسط دهۀ ۱۹۸۰ در انگلستان و پیش از آن در ایالات‌متحد امریکا، اصطلاح مدیریت منابع انسانی رایج گشت و به‌تدریج با اصطلاحات دیگری مانند مدیریت کارکنان، روابط صنعتی و روابط نیروی کار جایگزین شد (ردمن و ویلکینسون، ۲۰۰۰). بااین‌حال، در کاربرد اصطلاح مدیریت منابع انسانی همواره ابهام زیادی وجود دارد. بسیاری از مفسران این اصطلاح را به شکلی ساده استفاده می‌کنند و آن را برچسبی جدید برای مدیریت سنتی کارکنان می‌دانند. برخی دیگر نیز با مفهوم‌آفرینی و سازمان‌دهی دوبارۀ نقش‌های مدیر امور کارکنان، منابع انسانی را رویکردی جدید و متمایز معرفی می‌کنند. باوجود این، آنچه در سیر تحول مفهومی مدیریت منابع انسانی شایان تأکید بوده، توجه به دانشگاه به‌منزلۀ نهادی است که باید کانون عالی‌ترین پیشرفت‌های علمی در همۀ زمینه‌های علوم باشد و در راه اعتلای علم و دانش در جامعه گام‌های اساسی بردارد؛ به‌گونه‌ای که، موفقیت آن، به‌طور عملی، در تولید دانش با رعایت استاندارهای علمی و حفظ کیفیت مشاهده شود. بر همین مبنا، نظام مدیریت منابع انسانی باید عملکرد سازمانی را افزایش دهد و ضمن پرورش توانایی‌های سازمان، آن را بیشینه‌ سازد.