خوارج گروهی از مسلمانان که در اثنا و پس از جنگ صفّین و قضیه تحکیم/ حکمیت بر امام علی علیهالسلام خروج کردند و سپس با ایجاد ناامنی موجب جنگ نهروان شدند. بازماندگان این گروه چندی پس از شکست در جنگ نهروان، بر پایه آرای خود جریان اجتماعی، سیاسی، نظامی و اعتقادی خاصی را پدید آوردند و در طول زمان به شاخههای متعدد تقسیم شدند. بهعلاوه، بخشهایی از قلمرو اسلامی را تصرف کردند. در این مقاله افزون بر طرح مباحث کلی درباره خوارج، آرا و عقاید، پراکندگی و تاریخ سیاسی خوارج در بخشهای مختلف جهان اسلام بررسی میشود.