کتاب خط کش ها و شقایق نشر انتشارات پوینده

تاریخ تئاتر ایران فهرست پرشمار از نام­های ماندگاری است که در بزنگاه‌های تاریخی نقش­های انکارناپذیری داشته­اند. البته غیر اولی­ها، هنرمندهای پیشرو و هم اثرگذار در نحله­های مختلف انگشت­شمارند. میرزا علی­اکبر مزین­الدوله، میریوسف­الدین کرمانشاهی، علی دریابیگی، عبدالکریم‌خان محقق­الدوله، عباس جوانمرد، شاهین سرکیسیان و دیگرها و داوود رشیدی که تئاتر نوی ما شاید با شروع کار او آغاز شد. استاد داوود رشیدی بی­تردید از بنیان­گذاران تئاتر نوین ماست. او فارغ‌التحصیل کنسرواتوار ژنو در رشته­ی کارگردانی – بازیگری به ایران باز می­گردد و به سال ۱۳۴۷ نمایش­نامه­ی در انتظار گودو نوشته­ی بکت را روی صحنه می­برد. شما این نمایش­نامه را می­شناسید اما الان به چکیده­ای از این نمایش نگاه می­کنیم. غروب در کنار راهی در خارج از شهر، کنار درختی بی­برگ دو نفر به اسم استراگون و ولادیمیر با کسی به اسم گودو که نمی­دانند کیست قرار ملاقات دارند و چشم به راه او نشسته­اند که انتظار آنها امیدی برای زیستن است. استراگون شب گذشته را در گودالی گذرانده و افراد ناشناسی او را تا می‌خورده کتک زده­اند. صحبت درباره­ی کتک خوردن آنها را به یاد خشونت مردم می­اندازد. آن وقت تاسف می­خورند چرا در سال هزار و نهصد که هنوز زیبا و جوان بودند وآب و رنگی داشتند، خودشان را از بالای برج ایفل به پایین پرت نکرده­اند. که استراگون از کفش­های تنگش که پاهای او را به درد می­آورد و ولادیمیر از کلاهش که موجب خارش سرش می­شود رنج می­برند. آنها محکوم­اند که در آنجا بمانند تا زمانی که گودو به قولش عمل کند. انتخاب و اجرای این نمایش­نامه در آن زمان زمینه­ی آشنایی ما با تئاتر ابزورد را فراهم می­کند. نحله­ای که در جهان­بینی نمایش­نامه­نویس­ها و کارگردان‌ها آثار ژرفی دارد. اگر در این مجلس بخواهیم تنها به دو نمونه از انتخاب­های داوود رشیدی در تئاتر بپردازیم از اولی گفتیم حالا به آخرین کار ایشان یعنی اجرای نمایش­نامه­ی هنر، نوشته­ی یاسمینا رضا در تئاتر شهر نگاه کنیم. نمایش­نامه­ی هنر درباره­ی سه نفر دوست است که سابقه­ی طولانی در دوستی با هم دارند اما تنها سر یک تابلوی به ظاهر سفید چنان اختلافی با هم پیدا می­کنند که موجب می­شود آنها از هم فاصله بگیرند. زیرا هر کدام عقیده­ای خلاف دیگری دارد. مارک تفکری منطقی دارد و به آثار کلاسیک رغبت دارد. اما دوستش سرژ نماد انسان مدرن با رویاهایی است که در ورای آن مفهوم پوچی جهان است و با ذهنیتی مدرن از تابلوی سفید دفاع می­کند. و ایوان دوست سوم پر از تضاد است. نمونه­ی بیشتر انسان­های امروز و با آگاهی از این تضادها که از نگاه خودش امری طبیعی است. این نمایش­نامه هم نمونه­ای از جهان­بینی داوود رشیدی در تئاتر است که بی­تردید داوود رشیدی از جمله آنهاست که دست به نوسازی دنیای نمایش زده­اند. استاد داوود رشیدی هنرمند مفصلی بودند. یادشان در تاریخ هنر ماندگار.