کتاب کودک من

به من بگو تا فراموش نکنم
یادم بده تا به خاطر بیاورم
ذهنم را درگیر کن تا بفهمم

تربیت صحیح کودک امر بسیار مهمی است که انجام آن مستلزم شناخت صحیح ویژگی های رشد و بحران هایی که در هر مرحله از دوران کودکی پدیدار می گردد و به طبع آن آگاهی و شناخت والدین برای گذر از این بحران بسیار حائز اهمیت می باشد.
بدون شک هر والدینی خواهان تربیت صحیح و ارتباط موثر با کودک خود می باشند؛ اما به دلیل عدم شناخت درست از دنیای کودک دچار شکست و ضعف در مهارت های ارتباطی می شوند که نمود آن در هر مرحله از رشد ممکن است پدیدار شود. همچنین رفتار والدین بهترین پیش بین خلق کودک است. و گاهاً علت آسیب ها و ناسازگاری کودک را باید در رفتار خودمان جستجو کنیم؛ والدینی که رقص هیجانی مناسب و به موقعی با کودک خود ندارند و گاهی پذیرا و گاهی طرد کننده ی نیازهای کودکان خود می باشند، کودکان خود را بی ثبات بار می آورند. که این مسئله لزوم آگاهی و هماهنگی بین والدین را نشان می دهد.
هدف از نوشتن این کتاب، رویارویی بهتر والدین با کودک خود و یافتن راه حل های مناسب و ساده برای حل تعارض های موجود در دوران رشد کودک می باشد. زمانی که شما از این کتاب استفاده می کنید، نه تنها اعتماد و اطمینان مورد نیاز را در هر موقعیت کسب می کنید، بلکه به شما این امکان را می دهد که کمتر احساساتی عمل کرده و به جای آنکه در موقعیت های گوناگون صرفاً واکنش گر باشید، سنجیده تر رفتار کنید.

کودکان صرف نظر از هوش، نحوه تولد، وضعیت اقتصادی و اجتماعی دارای خلق و خوهای متفاوتی هستند و علی رغم تاثیر بسیار مهم ژنتیک بر خلق و خو تمام صفات خلق و خویی مانند صفات شخصیتی در دامنه ای از شدت قرار دارند که با گذشت زمان ممکن است افزایش یا کاهش داشته باشد. بنابراین اگر چه خلق و خوی بنیادی کودک در طول زمان تغییر نمی کند اما شدت صفات خلق و خویی می تواند توسط ارزش های فرهنگی خانواده و شیوه های فرزندپروری تحت تاثیر قرار گیرد.
آگاهی از خلق و خوی کودک برای پدر و مادر لازم و ضروری است. از این طریق آن ها می توانند به کودکشان کمک کنند تا به بهترین شکل با چالش های دوره رشد روبه رو شوند. همچنین این آگاهی به والدین کمک می کند تا کودکانشان را به صورت افرادی مستقل ببینند و این ادراک، کلید مراقبتی همراه با حساسیت و مناسب با روحیه فردی کودک است. از طرفی نیز احساس مادر از کفایت و اثرمند بودن در مواجهه با تعارض های کودک باعث خودکار آمدی و تقویت آنان می شود که این امر، زمینه ی مطلوبی را برای تربیت صحیح و کارآمد کودک فراهم می آورد.
در ادامه به تعارض و بحران های رایج در کودکان می پردازیم و ضمن تشریح مختصر هر کدام راهکارهای عملی و اثربخش را معرفی و بررسی می کنیم.

لجبازی کودکان

کودکان در سنین سه تا پنج سالگی در مرحله ی شخصیت­گرایی قرار دارند و شروع به تضادورزی با اطرافیان و محیط می کنند.
این مرحله از شخصیت با وجود تمام تضادها و وقفه ها برای رشد بهنجار کودک طبیعی می باشد. کودک در این سنین نسبت به محیط خود شناخت و آگاهی بدست می آورد و متوجه می شود که رفتارش روی دیگران تاثیر می گذارد و برای کشف بیشتر محیط دست به رفتارهایی می زند که به هیچ وجه به درست و غلط بودن آن نگاه نمی کند و صرفا به تاثیری که در محیط می گذارد و متقابلا تاثیری که می پذیرد می اندیشد.
بنابراین کودک در این سن شروع به «نه» گفتن می کند و می خواهد از این طریق خود را به دیگران ثابت کند در این میان والدین دچار نگرانی می شوند و نمی دانند با کودک خود چه رفتار مناسبی داشته باشند؛ اما اگر این مرحله از رشد را طبیعی بنگریم هم از نگرانی والدین کاسته می شود و هم شیوه های ارتباط مناسب با کودک خود را بهتر فرا می گیرند، چون تصوری که والدین از رشد کودک دارند، تاثیر قابل ملاحظه ای بر چگونگی فرایند رشد دارد. آن ها در می یابند که کودک کامل نیست و به او به چشم انسانی نگاه می کنند که قادر است پیام هایی را ارسال و پاسخ هایی را دریافت کند. بنابراین با او می توان همچون مخاطبی ارتباط برقرار کرد.
لجبازی نوعی رفتار مقابله ای در کودکان می باشد که معمولا والدین در مواجهه با آن رفتارهای مختلفی نشان می دهند. در ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که همیشه به یاد داشته باشید از ایجاد رفتارهایی که منجر به لجبازی در کودکان می شود تا حد ممکن اجتناب کنید. اگر لجبازی کودک شدید باشد باید به رفتارهای خودمان و اطرافیان توجه کنیم و علت آن را در نحوه ی برخوردمان به عنوان والد و تنبیه ها و تشویق ها جستجو کنیم.
به کودک چیزی می گوییم و او لجبازی می کند! آیا آنچه که به کودک می گوییم سلبی است یا اجتنابی (یعنی نکن است یا بکن) و هدف از دستور ما چیست؟ آیا کودک واقعا می تواند کاری را که از او خواسته ایم یا آن کاری که او را از انجامش منع کرده ایم برآورده کند؟ یادمان نرود که باید از هر کسی چیزی را توقع داشت که بتواند از عهده انجامش بربیاید.
اصولاً کودکان میانه خوبی با درخواست های سلبی ندارند پس نکن، جیغ نزن و... معمولاً جواب نمی دهد. در ابتدا باید دقت کنیم که ریشه ی آن حرکت ناخوشایندی که کودک انجام می دهد چیست؟

• آیا نیاز او برای جلب توجه است؟
  
• آیا آن کار به او آرامش می دهد؟
  
• آیا نیاز حسی است؟
  
• آیا سطح توانایی اش در همین حد است؟
  
• آیا به صورت عادت می باشد؟
  

هر کدام از این موارد که باشد نمی توان با گفتن یک دستور به طور کلی مسئله را رفع کرد.