حضور ایت الله هاشمی در عرصه سیاست و مدیریت اجرایی کشور ، متاسفانه فرصت ظهور و بروز گسترده اراء دین شناسانه او را نداد ، ولی تسلط وی بر مبانی فقهی و اطلاعات وسیع از وضع جامعه و تحولات دنیای مدرن ، نگاه او را به زندگی از دیگر مجتهدان متفاوت ساخته و او را به چالش به انان وامیداشت .
انچه اینک در این دفتر ارائه شده ، مجموعه هشت مقاله ، گفتار و گفتگو است که بیشتر در صدد نشان دادنِ ا ن تفاوتهاست و همین مباحث کوتاه و پراکنده گویای ان است که هاشمی رفسنجانی فقیهی بود که خود را از سلطه جمود و تحجر نجات داده بود و اگر فرصت می یافت با اجتهاد و ابتکار خود میتوانست راه حلهای تازه ای برای مشکلات امروز ارائه دهد .