کتاب دستنامه بین المللی اقتصاد انرژی جلد 1 نشر دانشگاه امام صادق (ع)

زندگانی و پیشرفت بشر، وابستگی زیادی به انرژی دارد. وقتی از انرژی سخن می‌گوییم، در واقع از حیات انسان‌ها سخن گفته‌ایم. میلیون‌ها سال است که موجودات زنده با یافتن غذا، انرژی مورد نیاز خود را تأمین کرده‌اند تا از این طریق به حیات خود ادامه دهند. تلاش آن‌ها در این مسیر سبب شده که جمعیت انسان‌ها در 10 هزار سال اخیر به صورت غیرمنتظره‌ای رشد کند و به چندین میلیارد برسد. این نوعی از انرژی است که نیازهای اولیه انسان‌ها را تأمین می‌کند و می‌توان آن را انرژی ارگانیک نامید. دیگر انواع انرژی (یعنی انرژی‌های غیر ارگانیک و مورد نیاز موجودات زنده) این امکان را به انسان‌ها داده است که بتوانند به صورتی ماهرانه، جوامعی پیچیده ایجاد نمایند. انرژی بیشتر و استفاده بهینه‌تر از انرژی سبب شده است که انسان‌ها گرما، سوخت، حمل‌ونقل و روشنایی بیشتری داشته باشند از همین روست که بسیاری از افراد اعتقاد دارند کیفیت زندگی‌ بسیار بالا رفته است. اقتصاد انسان‌ها (شامل تولید، مبادله و مصرف کالا و خدمات) تا حد زیادی وابسته به منابع انرژی است. رشد اقتصادی به صورت قابل ‌ملاحظه‌ای به در دسترس بودن، استخراج، توزیع و استفاده از منابع انرژی ربط دارد؛ به عبارت دیگر، رابطه بین مصرف انرژی و توسعه اقتصادی رابطه‌ بسیار نزدیکی است. برای درک بهتر این رابطه، باید به فرآیند رشد و توسعه اقتصادی توجه کرد و از آن طریق تأثیر تغییر در شرایط انرژی بر رشد و توسعه اقتصادی و نیز تأثیرات زیست‌محیطی مصرف انرژی را به‌دست آورد. اقتصاددانان تلاش زیادی کرده‌اند که رابطه انرژی و رشد اقتصادی را تبیین نمایند. با این‌حال به دلیل ناکافی بودن آمارهای مورد نیاز در بررسی رابطه انرژی و رشد اقتصادی، بسیاری از اقتصاددانان به تحلیل‌های مقطعی در مورد رابطه انرژی و GDP در یک نقطه زمانی خاص می‌پردازند. از طرفی تلاش‌های بسیار زیادی صورت گرفته است تا تاریخ انرژی به خوبی تبیین شود. این مقاله نیز، تلاش دیگری برای تبیین تاریخ انرژی است که از آخرین تحقیقات انجام‌گرفته در این حوزه، بهره برده است.