کتاب استنفورد 93 ... ایمانوٸل کانت نشر گروه انتشاراتی ققنوس

بسیاری از علاقه‌مندان به فلسفه در ایران که با فضای مجازی بیگانه نیستند نام دانشنامه فلسفه استنفورد را شنیده‌اند و چه بسا از این مجموعه کم نظیر بهره هم برده‌ باشند. این دانشنامه حاصل طرحی است که اجرای آن در سال ۱۹۹۵ در دانشگاه استنفورد آغاز شد و همچنان ادامه دارد. این مجموعه از مدخل‌های مناسبی برای ورود به گستره‌های متنوع فلسفی برخوردار است و کسی که می‌خواهد برای اولین بار با مسأله یا مبحثی در فلسفه آشنا شود، یکی از گزینه‌های راهگشایی که پیش ‌رو دارد این است که ابتدا به سراغ مدخل یا مدخل‌های مربوط به آن در این دانشنامه برود. ایمانوئل کانت چهره اصلی فلسفه مدرن است. او تجربه‌گرایی و عقل‌گرایی مدرن متقدم را تلفیق کرد و واضع اصطلاحات بخش زیادی از فلسفه قرن‌های نوزدهم و بیستم بود و همچنان نیز تأثیر قابل توجهی بر متافیزیک، معرفت‌شناسی، علم اخلاق، فلسفه سیاسی، زیبایی‌شناسی و سایر حوزه‌ها دارد. ایده بنیادی «فلسفه نقدی» کانت ــ خصوصاً در سه نقد او: نقد عقل محضنقد عقل عملی و نقد قوه حکمــ خودآیینی انسان است. طبق استدلال او، فاهمهانسان منشأ قوانین عامطبیعت است که تمام تجربه ما را ساختار می‌بخشند؛ و عقلِانسان قانون اخلاق را برای خودش تعیین می‌کند، قانونی که مبنای باور ما به خدا، اختیار [یا آزادی] و بقای نفس است. لذا، شناخت علمی، اخلاق و باور دینی با هم سازگار و فراهم‌اند، زیرا همگی بر شالوده واحد خودآیینی انسان استوارند که، طبق جهان‌بینی غایت‌شناختیِ حکم تأملی که کانت برای متحد ساختن بخش‌های عملی و نظری نظام فلسفی‌اش طرح می‌کند، غایت نهایی طبیعت است.