درباره تحلیل ابعاد حقوقی جنگ عراق علیه جمهوری اسلامی ایران
در سالهایی که جنگ تجاوزکارانه عراق علیه ایران ادامه داشت، دیوان بین المللی دادگستری در سال۱۹۸۶درپی اقامه دعوای نیکاراگوئه علیه ایلات متحده امریکا رای مهمی را صادر کرد که در آن به بررسی حق ذاتی دفاع مشروع، مفهوم، حدود و شرایط اعمال آن پرداخت. تاکید دیوان بر وقوع حمله مسلحانه، توجه به اقداماتی که می توانند حمله مسلحانه تلقی شوندو شرایطی که حقوق بین الملل عرفی برای اعمال حق دفاع مشروع مقرر می کندو نیز بررسی دقیق بند۴ ماده۲، به رد تفسیر موسع از حق دفاع مشروع می انجامد. رای مزبور نقش مهمی در احراز حمله مسلحانه و شرایط اعمال دفاع مشروع بر اساس حقوق بین الملل عرفی ایفا نموده است.
مدت کوتاهی پس از اتمام جنگ عراق علیه ایران، نتیجه سهل انگاری شورای امنیت در ایفای وظایف خود مطابق ماده۳۹ منشور ملل متحدو عدم برخورد قاطع با عراق تجاوزگر آشکار شد و جرات میتوان گفت که «در جنگ ایران و عراق ما شاهد عمیقترین دوگانگی و تعارض در لفظ (مواضع رسمی) و عمل کشورهای ثالث به نفع متجاوز بودهایم».
با عنایت به نکات مذکور و ضرورت بررسی بیشتر درباره ابعادحقوقی جنگ، تشریح تجاوز، دفاع مشروع ومبانی مسئولیت بین المللی، موضوع پژوهش حاضرتحلیل ابعاد حقوقی جنگ ومسئولیت بین المللی، باتاکید ویژه بر جنگ عراق علیه ایران انتخاب شدتا پس از بررسی اصول منشوروقطعنامه شورای امنیت در تعریف تجاوز و آرای دیوان بین المللی دادگستری در جهت احراز مشروعیت دفاع مشروع و وجود مسئولیت بین المللی، مطابق حقوق بین الملل عرفی و سایر اسناد بین المللی به جوانب آن بپردازیم و کاربرد آن را در جنگ عراق علیه ایران بررسی کنیم.