کتاب آینه جادو جلد 1 نشر واحه

کتاب «آینه جادو» نوشته سید مرتضی آوینی (۱۳۷۲-۱۳۲۶) است. آوینی فیلم‌ساز مستند و روزنامه‌نگار حوزه دفاع مقدس بود که در سال ۱۳۷۲ بر اثر ترکش مین به شهادت رسید. از او آثار بسیاری به‌جامانده است. این کتاب اولین جلد از مجموعه سه جلدی «آینه جادو» است که مقالات آوینی در آن جمع‌آوری شده است. این مقالات در فاصله مهرماه ۶۷ تا ۶۹ نوشته شده و در فصلنامه سینمایی «فارابی» و ماهنامه هنری «سوره» چاپ شده‌اند. نگاه اين کتاب را از آن لحاظ که دارای هويتی فلسفی و مذهبی نيز هست می‌توان بديع و بی‌سابقه دانست. در بخشی از کتاب «آینه جادو» می‌خوانیم: «فیلم اگر جاذبه نداشته باشد، فیلم نیست.» آیا این سخن همان همه که مشهور است، بدیهی است؟ پُر روشن است که تا این نسبت بین فیلم و تماشاگر برقرار نشود، اصلاً مفهوم فیلم و سینما محقق نمی‌گردد: تماشاگر باید تسلیم جاذبۀ فیلم شود، چرا که او با پای اختیار آمده است و اگر در این دام نیفتد، می‌رود. اگر فیلم جاذبه نداشته باشد، تماشاگری پیدا نمی‌کند و فیلم بدون تماشاگر، یعنی هیچ. پولی که برای بلیت پرداخت می‌شود نیز تأییدی است بر همین توقع... و اصلاً شک کردن در این امر، شک کردن در مشهورات و مقبولات عام است. طبیعت زندگی بشر نیز با این اقتضا همراه است که مردم از آنان که در مشهورات شک می‌کنند، خوششان نیاید. البته در این‌جا بحث تنها به مسئلۀ جذابیت مربوط نمی‌شود و اصلا بحث در باب «جذابیت» را بدون اشاره به «مخاطب سینما» چگونه می‌توان انجام داد؟ باید دید که «طرفِ تأثیر» جاذبه‌های سینما چه کسانی هستند: عوام‌الناس و یا خواص؟ و مقصود از «خواص» چه کسانی هستند؟ انتلکتوئل‌‌ها؟ منقّدین؟ حکما و عرفا؟... و یا همۀ اینها؟ شکی نیست که فی‌المثل سینمای تارکوفسکی را عوام‌الناس نمی‌فهمند و اگر معیار جذابیت «گیشه» باشد، خیلی از فیلم‌ها را دیگر نباید فیلم دانست».