کتاب سیری در نهج البلاغه اثر مرتضی مطهری نشر صدرا

یک بخش از بخشهای اساسی نهج‌البلاغه مسائل مربوط به الهیات و ماوراءالطبیعه است. در مجموع خطبه‌ها و نامه‌ها و کلمات قصار، در حدود چهل نوبت درباره این مطالب بحث شده است. البته بعضی از این موارد جمله‌های کوتاهی است، ولی غالبا چند سطر و احیانا چند صفحه است. بحثهای توحیدی نهج‌البلاغه را شاید بتوان اعجاب‌انگیزترین بحثهای آن دانست. بدون مبالغه، این بحثها با توجه به مجموع شرایط پدیدآمدن آنها در حد اعجاز است. بحثهای نهج‌البلاغه در این زمینه مختلف و متنوع است. قسمتی از آنها از نوع مطالعه در مخلوقات و آثار صنع و حکمت الهی است. در این قسمت گاهی نظام کلی آسمان و زمین را مطرح می‌کند، گاه موجود معینی را مثلاً «خفاش» یا «طاووس» یا «مورچه» را مورد مطالعه قرار می‌دهد و آثار آفرینش یعنی دخالت تدبیر و توجه به هدف را در خلقت این موجودات ارائه می‌دهد.