تاریخ کربلا و فرهنگ عاشورا از دیدگاههای متفاوت و زاویههای متنوعی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته و از هر جهتی که مورد ارزیابی واقع شده درسها و عبرتهای فراوان و آموزههای بیبدیل داشته است.
جریان کربلا از نظرگاه عقیدتی و نگرش ناب شیعی بسیار حائز اهمیت بوده و اصول محکم اعتقادی تشیع را توام با منطق قوی و متین تبیین مینماید.
از جنبه تاریخی و تحلیل جامعه شناختی و نقش خواص در اصلاح و افساد جامعه دینی، جریان کربلا یک نمونه بینظیر میباشد که از شفافیت فوقالعادهای برخوردار بوده و قابل فهم برای همگان است.
تأثیرگذاری حادثه کربلا در روند تاریخ اسلام و تعمیق فرهنگ شیعی از جهات مختلف قابل تأمل و عبرتآموز میباشد که اگر تحقیقی گسترده در این زمینه انجام گیرد نتایج مفیدی برای جامعه دینی در پی خواهد داشت.
تأثیر حادثه عاشورا و نهضت حسینی در متون ادبی جهان اسلام و همچنین آداب و سنن اجتماعی مسلمانان، از زوایای مختلف قابل بررسی میباشد که البته کارهای خوبی در این زمینه انجام گرفته است، لیکن هنوز جای کار بسیار است، از جمله سؤالی که کمتر به آن پرداخته شده این است که چرا تاریخ کربلا زنده مانده است و فرهنگ عاشورا پویاتر و شادابتر، پیوسته در حال گسترش است؟ در جوهره نهضت امام حسین علیهالسلام چه جاذبههایی وجود دارد که بعد از گذشت صدها سال هیچ خمودگی و رخوتی در این فرهنگ احساس نمیشود؟ و رشد و بالندگی آن قابل درک و لمس است!