کتاب کوکولوژی
بازی‌های جذاب و سرگرم کننده‌ی خودشناسی

«کوکولوژی» کتابی درباره‌ی باز‌ی‌های جذاب و سرگرم کننده‌ی خودشناسی است. در این کتاب «تاداهیاکو ناگاوو» و «ایسامو ساتیو» چندین بازی کوتاه و جذاب را با استفاده از فضاسازی و بازی با کلمات خلق کرده‌اند و جواب‌های مشخصی هم برای آن‌ها در نظر گرفته‌اند. پاسخ هر سوال بسته به نوع شخصیت و افکاری که دارید متفاوت خواهد بود و جنبه‌های متفاوتی از درونیات شما را آشکار خواهد کرد. هدف آن‌ها از نوشتن این کتاب بررسی این بازی‌ها از دید روان‌شناسی و خودشناسی است. کتاب کوکولوژی با ترجمه‌ی «چکاد سرامی» و «شاهین دهقان» در سال 88 در انتشارات افکار منتشر شده است.

کوکولوژی، معماهای کوچکی که اسرارتان را فاش می‌کنند.

کوکولوژی از واژه‌ی ژاپنی «کوکورو» (kokoro) به معنای ذهن، روح و احساس گرفته شده است. کوکولوژی به مجموعه بازی‌های روان‌شناسی گفته می‌شود که آشکارکننده‌ی ویژگی‌های رفتاری و احساسی بازیکنان است. این واژه به طور عمومی برای تعبیر کردن معانی پنهان رفتار انسان و واکنش‌های موقعیتی او به کار می‌رود. از کوکولوژی می‌توان به عنوان یک وسیله‌ی ارتباطی استفاده کرد. برای خیلی از آدم‌ها، تست روان‌شناسی مووعی مبهم و هراس‌آور است. اما بازی‌های روان‌شناسی این کار را جالب و جذاب می‌کنند و مردم هم از این که فقط دارند بازی می‌کنند دلهره‌ی کمتری خواهند داشت. در کوکولوژی می‌توانید در صورت عدم باورپذیری تعبیر پاسخ‌ها، می‌توانید آن‌ها را نپذیرید، چون این جزیی از بازی است. اما غافلگیری بزرگ در این بازی زمانی است که می‌بینید اغلب تعبیرها در بررسی شخصیت واقعی افراد، درست از آب در می‌آید. این بازی کمک می‌کند تا شکاف و فاصله‌ی بین آدم‌ها کمتر شود، حالا می‌توانید با این بازی کسانی را که دوست دارید اما گاهی از رفتارهای‌شان گیج می‌شوید را بهتر بشناسید و روابط محکم‌تر و پایدارتری داشته باشید.

نویسندگان این کتاب سعی کرده‌اند تا حد امکان این کتاب را جذاب و پرکشش بنویسند و در عین حال از اصول روان‌شناسی هم فاصله نگیرند. زمانی که آن‌ها شروع به نوشتن کوکولوژی کردند، اولین هدف‌شان ایجاد جذابیت و گیرایی در این کتاب بود. ایده‌ی کلی کتاب آماده بود، تنها کاری که باید انجام می‌شد، طراحی بازی‌هایی بود که افراد بتوانند خود را در موقعیت‌های روزمره با تصویرهای غیرمعمول تصور کنند و به پرسش‌هایی ساده پاسخ دهند. پاسخ‌ها از منظری روان‌شناسی تعبیر می‌شوند و چیزهایی درباره‌ی عملکرد هن فرد تست شونده به ما می‌گویند. این تست‌ها شبیه به آزمون رورشاخ هستند، با این تفاوت که در این جا به جای استفاده از شکل‌های جوهری از کلمات استفاده شده است. ایده‌ی کلی کار در واقع بخش ساده‌ی آن بود. جای سخت این کتاب زمانی بود که باید توازن و تعادلی میان جنبه‌ی علمی و سرگرمی آن برقرار می‌شد. ساتویو و ناگاوو حتی برای این بازی‌ها قوانینی را هم مشخص کرده‌اند، که چندان پیچیده و دست و پاگیر نیست، اما می‌تواند به صحت اطلاعاتی که از هر بازی می‌گیرید، کمک کند.

هشت قانون برای بازی کردن کوکولوژی

1- اولین چیزی که به ذهن‌تان می‌رسد را بگویید: در این بازی درست و غلط وجود ندارد. پس برنده و بازنده‌ای هم در کار نیست. پس اضطراب نداشته باشید و بدون تردید و دودلی جواب دهید.

2- تا جایی که می‌توانید این بازی را دسته‌جمعی و گروهی انجام دهید: کوکولوژی را می‌توان تنهایی هم بازی کرد. اما وقتی با گروهی از دوستان‌تان بازی می‌کنید، هیجان و لذت آن چندبرابر می‌شود. از شنیدن نتایج هر بازی شگفت‌زده می‌شوید و یکدیگر را بهتر می‌شناسید.

3- سعی نکنید تعبیر جواب‌ها را پیشبینی کنید: طبیعی است که پیش از بازی، یا هنگام بازی کردن، بخواهید معنی پاسخ‌ها را حدس بزنید. اما بهتر است این کار را نکنید. پیشبینی کردن ممکن است صداقت پاسخ شما را تحت تاثیر قرار دهد و در ضمن جذابیت بازی را هم کم‌ می‌کند.

4- با خودتان روراست باشید: کوکولوژی می‌تواند فقط یک بازی معمولی باشد. اما اگر صداقت و شجاعت لازم را در خود داشته باشید، می‌توانید از دیگر جنبه‌های آن هم استفاده کنید. با استفاده از این راهنمایی‌های این بازی می‌توانید نقاط ضعف خود را شناسایی و آن‌ها را برطرف کنید.

5- آماده و مجهز باشید: در بعضی از این بازی‌ها شاید لازم باشد چیزی بنویسید، یا تصویری بکشید. پس بهتر است پیش از شروع بازی، قلم و کاغذ خود را آماده کنید. حتی کوکولوژیست‌های حرفه‌ای می‌توانند با توافق بازیکنان، هنگام این بازی تصویربرداری کنند تا چهره‌ی مات و مبهوت آدم‌ها وقتی رازشان فاش شده یا شخصیت واقعی خود را نشان داده‌اند، ثبت کنند.

6- پیش از بازی، توضیحات انتهای آن را نخوانید: پیش از این هم گفتیم، سعی نکنید تعبیر جواب‌ها را حدس بزنید. بدتر از آن این است که پیش از بازی نگاهی به جواب‌ها بیاندازید و بعد براساس آن بازی کنید. در این صورت نه تنها بازی هیچ جذابیتی نخواهد داشت، که جواب‌هایی هم که دریافت می‌کنید بی‌ربط و بی‌معنی خواهد بود.

7- به واکنش دیگران، و همچنین خودتان، توجه کنید: گاهی توجه به واکنش دیگران نسبت به تعبیرهایی که خلاف انتظار هستند، می‌تواند جذاب‌تر و آموزنده‌تر از این باشد که صرفا تعبیرات نوشته شده در کتاب را روخوانی کنید.

8- روشن‌بین باشید: در کوکولوژی هم مانند زندگی، زاویه‌ی دید ما نسبت به مشائل تعیین کننده است. همان طور که قبلا هم گفتیم، در این بازی درست و غلطی وجود ندارد و هر موقعیت را می‌توان از بیش از یک منظر دید و برداشت‌های مختلفی از آن داشت. اگر این بازی را به همراه دوستان‌تان انجام می‌دهید، از فرصت‌ استفاده کنید و از یکدیگر چیزهای زیادی بیاموزید.

در بخشی از کتاب کوکولوژی می‌خوانیم

استاد، سخنرانی سه ساعته‌ای راجع به خسته‌کننده‌ترین موضوع در جهان دارد. دیگر اندک جایی در دفتر برای یادداشت برداشتن باقی نمانده است و تنها سی دقیقه به پایان کلاس وقت دارید. ناگهان این فکر در ذهن‌تان به وجود می‌آید که زمان برای‌تان متوقف شده است. صبر کردن نوع خاصی از شکنجه است که می‌تواند از هر رنج زودگذر دیگری بدتر باشد. سردرگمی و ناامیدی می تواند قلب شجاع‌ترین افراد را هم دچار ترس و دلهره کند. اولین سفرمان ما را رودرروی بی‌نهایت قرار خواهد داد. با وقفه‌ای کوتاه خود را آماده‌ی ورود به بیابانی بی‌کران کنید.
۱. شما در حال شترسواری در پهنه‌ی وسیع یک بیابان به ظاهر بی‌انتها هستید. آن قدر به همراه شتر طی مسیر کرده‌اید که دیگر نزدیک است از حال بروید. چه واژه‌هایی به شتر که تمام مسیر شما را حمل کرده است، خواهید گفت؟ 
۲. درست هنگامی که حس می‌کنید از تشنگی تلف خواهید شد، آبادی زیبایی را در دور دست می‌بینید، اما یک نفر پیش از شما به آن جا رسیده است؟ این مسافر کیست؟ (اسم فردی را که می‌شناسید نام ببرید).
۳. در بیابان زمان به کندی می‌گذرد و گویی که در بی‌نهایت قدم برمی‌دارید، ناگهان در دور دست روشنایی یک آبادی را می‌بینید. در نهایت به مقصدتان رسیدید، چه احساسی دارید از این که سفرتان به پایان رسیده است؟
۴. زمان آن رسیده تا از شتری که راهی طولانی را با او همسفر بوده‌اید جدا شوید. زمانی که از شتر پیاده می‌شوید، یک سوار کار جدید روی محمل می‌نشیند و جای شما را می‌گیرد. سوارکار جدید کیست؟ (شخص دیگری را که می‌شناسید، نام ببرید).