کتاب هویت ایرانی اثر احمد اشرف نشر نی

هویت ملّی و قومی، مانند دیگر پدیدارهای اجتماعی، مقوله‌ای تاریخی است که در سیر حوادث و مشی وقایع تاریخی پدیدار می‌شود، رشد می‌کند، دگرگون می‌شود و معانی گوناگون و متفاوت پیدا می‌کند. ازاین‌رو، از عوامل گوناگونی که برای تعریف قوم و ملت، قومیت و ملّیت، و هویت قومی و ملّی در نظر آمده، همچون نژاد و سرزمین، دولت و تابعیت، زبان و سنت مشترک فرهنگی و ریشه‌های تاریخی، دین و ارزش‌های اجتماعی، اقتصاد و روابط تولید، هیچ‌کدام یا هیچ مجموعه‌ی مشخصی از آن‌ها را نمی‌توان ملاکی عام برای تعریف و تمیز قوم و ملت و هویت قومی و ملّی دانست. اما هویت ملّی درحالی‌که با هویت قومی بستگی‌هایی دارد، از پدیدارهای تاریخی عصر جدید است که در جریان پیدایش دولت‌های ملی در دو قرن گذشته در سراسر جهان شکل گرفته است. در این کتاب پس از بررسی فشرده‌ی دیدگاه‌های مربوط به هویت قومی و ملّی، که بازسازی هویت ایرانی را در دوران ما شکل داده و به تصویر کشیده‌اند، تحول تاریخی هویت ایرانی در چند دوره‌ی متمایز تاریخی بررسی و تحلیل می‌شود: دوران پیش از اسلام، سده‌های میانه‌ی اسلامی تا دوران صفویه، پیدایش هویت «شیعی ـ ‌ایرانی» در دوره‌ی صفوی و سرانجام پیدایش تطور و هویت ملّی ایرانی در قرن‌های نوزدهم و بیستم میلادی.