کتاب بازار در تمدن اسلامی ایرج پروشانی نشر انتشارات موسسه فرهنگی هنری کتاب مرجع

منظور از این بازار محله مرکزی و اصلی معاملات و پیشه‌وری شهر در دوره اسلامی - پیش از نفوذ گرایش‌های غربی - است که در هسته مرکزی شهر و در درون مجموعه‌ای از ساختمان‌های ثابت و همگن و با شکل و معماری خاص جای دارد؛ محدوده جغرافیایی مورد مطالعه در این تحقیق نیز شهرهای خاورمیانه و مغرب زمین اسلامی (شمال افریقا و اندلس) و بخشی از آسیای مرکزی (افغانستان و ترکستان روس) است و شبه قاره هند و آسیای جنوب شرقی را به دلیل فرق‌های اساسی در بر نمی‌گیرد. با بررسی‌های محلی و مبتنی بر روش‌های علمی در وضع بازارهای کنونی شهرهایی از این مناطق که کم‌تر از غرب اثرپذیری داشته و شیوه زندگی گذشته و شکل اقتصادی سنتی خود را حفظ کرده‌اند به احتمال زیاد می‌توان وضع بازارها را پس از نیمه قرن سیزدهم استنتاج کرد. سابقه وضع معماری و شکل ساختمانی امروزی این مجموعه‌ها به‌ندرت به قرن دهم می‌رسد، با این حال مسلّم است که صورت‌های کمال‌یافته بازارها در قرن سیزدهم نتیجه تحول و تکامل تدریجی و طولانی است که دامنه آن به چندین قرن قبل از این تاریخ می‌رسد. به هر حال، اطلاع از خصوصیات کالبدی و کارکردی بازارها قبل از این قرون بسیار کم است و اندکی بر شواهد باستان‌شناسی و بیشتر بر اشارات تاریخی، جغرافیایی، و متون ادبی تکیه دارد.