کتاب اوراق ایرانی نشر گویا

در نخستن دهه ی قرن بیستم و مقارن انقلاب مشروطیت ، کلود انه سه بار به ایران سفر کرد. اوراق ایرانی گزارش از دومین و سومین سفر وی به ایران در آن سال هاست. انه در این کتاب ضمن توصیف نیک وبد مناظر طبیعی ایران صحنه هایی از شیوه خاص ایرانیان در نشست و برخاست، خواب و خوراک و پوشاک، میهمانی و عروسی، نحوه ی داد و ستد،پوشیدگی زنان و محدودیت معاشرت های آنان، از گرمای شدید هوا، غبار آلودگی شهر تهران، ناامنی و دشواری جاده ها، آلودگی آب جوی های شهر، چاله های دهن گشاد در کوی برزن، فقر و خرسندی مردم، دخل و خرج مملکتی، نحوه برقراری و پرداخت حقوق ومستری کارکنان دولت و غیره به شیوه دقیق و گاه طنزآمیز سخن گفته است. از فروتنی و ادب ذاتی و همیشگی و گاه افراطی مردم در برخورد با یکدیگر، از فرزانگی و سلوک خردمندانه شان از رضا و تسلیم شان از کتمان و راز پوشی شان، از صفا و سادگی شان و نیز از اصالت و جاودانگی هنرهای باستانی و سنتی ایران باستایش یاد کرده است. او در عین حال از عشق و حرص خود به کشف و شکار آثار عتیقه و کتب نفیس خطی وطرح آشنایی با صیادان و قاچاق فروشان این آثار و زدوبند و فوت و فن معامله با آنان و رفتار رندانه ی دلالان، تب شدید عمومی مردم دریافتن و فروختن آثار نایاب و کمیاب باستانی به خارجیان بی پرده و عریان سخن می گویند.

کلود انه نزدیک به سی سال از عمر خود را در حضر وسفر و نگارش مقاله و گزارش برای مطبوعات مهم عصر خویش گذراند. او با اینکه در اهمیت و شهرت هم تراز نامدارانی چون کنت دوگوبینو، شوالیه شاردن و نظایر آنان نیست با این حال این کتابش درباره ی اوایل مشروطیت در ایران خواندنی و قابل تعمق است.