کتاب حسین وارث آدم نشر بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی

«حسین بیشتر از آب «تشنه لبیک» بود، این روح حسین بود که تشنه‌ی جام‌های لبیک بود وگرنه جسمش را از همان هنگام که حجه‌الوداعش را در عرفات ناتمام گذارد، پاره‌پاره و مُثله شده دیده بود و می‌دانست که می‌میرد. حسین تشنه آب نبود، همچنان که عباس نبود! جایی خواندم که مبارزان بزرگ، آن قدر می‌جنگند که دیگر بدنشان جایی برای زخم خوردن نداشته باشد، به یاد عباس افتادم و دیدم او بزرگترین مبارز است، عباس جنگید تا جایی که دیگر بدنش جایی برای زخم خوردن نداشت عباس تشنه آب نبود، تشنه اعتقادش بود و شهادت و پرواز و لبیک حسین که وارث آدم بود.» این جملات بخشی از کتاب «حسین وارث آدم» از دکتر علی شریعتی است که درباره‌ی مقام امام حسین(ع) نوشته شده است.

درباره کتاب «حسین وارث آدم»

کتاب حسین وارث آدم، مجموعه ای از سخنرانی‌ها و نوشته‌های دکتر علی شریعتی  در سال‌های 1349 تا 1350 است. نام این کتاب از زیارت وارث که منصوب به امام حسین (ع) است گرفته شده است.

کتاب حسین وارث آدم شامل هشت بخش است که در واقع هفت بخش آن قسمت‌های اصلی و یک بخش ضمیمه است. هر فصل از کتاب بیانی متفاوت دارد و محتوایی با موضوع جداگانه ارائه می‌کند، اما به دلیل اینکه همه‌ی آن‌ها از یک خط فکری پیروی می‌کنند در یک کتاب کنار هم جمع آوری شده‌اند.

کتاب حسین وارث آدم شامل بخش های: 1. حسین وارث آدم 2.ثار 3.شهادت 4. پس از شهادت 5. بحثی راجع به شهید 6. بینش تاریخی شیعه  7. انتظار مذهب اعتراض و 8.ضمیمه‌ها است.

خلاصه کتاب حسین وارث آدم

بخش اول کتاب با عنوان حسین وارث آدم شامل مقدمه، متن اصلی و پاورقی است. این بخش از کتاب را دکتر شریعتی  در عاشورای ۱۳۴۹ نوشته شده است و زمانی که در حسینه ارشاد این متن را ارائه می‌داد توضیحاتی را هم به آن اضافه کرد که در این بخش از کتاب به شکل پاورقی اضافه شده است. در این بخش از کتاب حسین وارث آدم، دکتر شریعتی به طور خلاصه فلسفه تاریخ زمانه‌اش را به حوادث تاریخی صدر اسلام مرتبط کرده است. از نگاه شریعتی تاریخ بشر در شروع خود با برابری بوده است بعد نابرابری و حق و باطل شروع می‌شود و در آخر به وحدت باز می گردند.

نکته‌ی مهمی که درباره‌‌ی این بخش از کتاب حسین وارث آدم وجود دارد انتقادات جدی و قابل تامل «مرتضی مطهری» به آن است. دکتر مطهری این بخش از کتاب را نوعی روضه‌ی  مارکسیستی و «تئوری‌ای که بر مبنای آن، تضاد طبقاتی، عامل اصلی ایجاد تغییرات اجتماعی در جوامع فرض می‌شود» خوانده است.

بخش دوم با عنوان ثار، مربوط به سخنرانی  دکتر شریعتی در  محرم سال 1355 است. شریعتی در این بخش از کتاب حسین وارث آدم، واژه‌ی ثار را تحلیل و بررسی می‌کند و معنی این کلمه را فراتر از آن چیزی که به ذات خود دارد معنا می‌کند. در این بخش شریعتی مفهوم ثار را همراه با وراثت، مجموعه‌ی تاریخ انسان و فلسفه‌ی تاریخ انسان را از دیدگاه اسلامی تفسیر می کند. از نظر او تاریخ انسان با ثار شروع می شود و تکامل و تدوام و توسعه آن تا زمانی که به اوج خود یا همان انفجار برسد ادامه پیدا می‌کند. در واقع انفجار ثار همان انتقام از بنی طاغوت است.

در بخش سوم کتاب علی شریعتی به تحلیل مفهوم شهادت به عنوان یک مسئله فکری، علمی و فلسفی می پردازد. از نظر او امکان ندارد کسی از کاری که  حسین بن علی(ع) کرده است چیزی بفهمد مگر این که مفهوم شهادت را درک کند. او در این فصل درباره‌ی اصلی که حسین(ع) و امثال ایشان قربانیش شده‌اند و عظمت آنان در تاریخ را به واسطه‌ی همین مفهوم است، صحبت می‌کند. شریعتی در این فصل می‌گوید که شهادت در فرهنگ ما یک درجه است، وسیله نیست بلکه خود یک هدف، یک تکامل و مسئولیت بزرگ است.

پس از شهادت ، بخش چهارم کتاب با عنوان پس از شهادت  است که در آن شریعتی از مسئولیت های بعد از شهادت صحبت می کند، او می‌گوید ما وارث عزیزترین امانت هایی هستیم که مردان و زنان بزرگ با مجاهدت و شهادت خود ارزش های بزرگ و والای انسانی را در اسلام زنده کردند و ما مسئولیم تا امتی بسازیم  از که برای همه نمونه باشیم. او از شهادت حسین(ع) و رسالت زینب(س) در رساندن پیام عاشورا به جهانیان در این بخش می‌گوید.

در بخش پنجم، که عنوان آن بحثی درباره شهید است. علی شریعتی مفهوم شهید را در زبان‌های عربی و لاتین بررسی می کند و در ادامه می گوید که دو نوع شهید داریم. یکی حمزه و دیگری امام حسین(ع) و در ادامه توضیح می‌دهد که این دو نوع شهادت چه فرقی با یکدیگر دارند.

 بخش ششم کتاب با عنوان بینش تاریخی شیعه است. در این بخش علی شریعتی تعریفی از شیعه  را بیان می‌کند و دو چهره از آن را برای مخاطب تشریح می‌کند.

در بخش آخر، انتظار، مذهب اعتراض دکتر شریعتی بیان می‌کند که منتظر یعنی معترض و اگر کسی معترض نباشد در واقع منتظر آینده نیست.

درباره دکتر علی شریعتی؛ معلم شهید

علی شریعتی مزینانی، مشهور به علی شریعتی، متفکر شیعه و نظریه‌پرداز اسلامی در دوم آذر  سال 1312 در روستایی از توابع سبزوار متولد شد. پدرش«محمدتقی شریعتی»، موسس  کانون  نشر حقایق اسلامی و مفسر نوگرای قرآن بود.

شریعتی، تحصیلات  ابتدایی‌اش را در مشهدگذراند و در سال ۱۳۳۱ بعد  از اتمام دوره دانشسرا، به معلمی مشغول شد. او در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه مشهد فارغ التحصیل شد. بعد از آن شریعتی برای ادامه تحصیل به پاریس رفت و در سال ۱۳۴۲در پاریس مدرک دکترای خود را گرفت.

 شریعتی در سال ۱۳۴۳ به ایران بازگشت اما به دلیل فعالیت‌های سیاسی علیه دولت پهلوی به شش ماه حبس محکوم شد. او دو سال بعد در دانشگاه مشهد با عنوان دانشیار، تاریخ اسلام درس می‌داد و در سال های 47 تا 51 جزو سخنرانان حسینیه ارشاد در تهران بود و سخنرانی‌هایش با استقبال زیاد دانشجویان مواجه شد. دکتر علی شریعتی در 26 اردیبهشت ۱۳۵۶ از ایران  به انگلستان رفت و یک ماه بعد درلندن از دنیا رفت.

 افراد سرشناس و گروه‌های سیاسی از جمله « دکتر مرتضی مطهری»، «مهدی بازرگان» و «نشریه مکتب اسلام» و همچنین «علی ابوالحسنی» و«سید حمید روحانی» از منتقدان و مخالفان شریعتی بوده‌اند. جالب است بدانید که نزدیک به سی جلد کتاب در رد تفکرات و نظریات شریعتی در ایران منتشر شده است. از دکتر علی شریعتی مقالات، کتب ترجمه و کتابهای فارسی بسیار زیادی منتشر شده است. از کتاب‌های او  می‌توان به «اسلام‌شناسی»، «کویر»، «انسان و اسلام»، «بازگشت به خویشتن»، «فاطمه فاطمه است»،«مسئولیت شیعه بودن»، «حسین وارث آدم» و ... اشاره کرد. بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی و انتشارات سپیده باوران کتاب‌هایی از ایشان را منتشر کرده‌اند.

خرید و دانلود نسخه‌ی الکترونیک(pdf) کتاب حسین وارث آدم  که ناشر آن بنیاد فرهنگی دکتر شریعتی در همین صفحه ممکن است. همچنین پی دی اف و فایل صوتی بسیاری از کتاب‌های دکتر علی شریعتی برای موبایل و کامپیوتر در فیدیبو موجود است.

در بخشی  از کتاب «حسین وارث آدم» می‌خوانیم

شقشقیه!  شب عاشورا بود.

مقدمه‌ای بر آن شب و این نوشته

شب عاشورا بود، عاشورای سال ۱۳۴۹  چه دردناک شبی بود

در زندگی توده مردم ما - که زندگی اش توده ای انباشته از عقده‌ها و رنج‌ها و جراحت‌هاست و آرزوهای مرده و امیدهای به باد رفته و خواستن های سرکوفته و عشق های بی سرانجام و خشم‌های فروخورده و همه نبایستن و نخواستن و نتوانستن و نگذاشتن و نشدن و نگفتن و نرفتن و نه، و نه، و نه! عاشورا زانوی مهربان سرنهادن و دامن محرم گریستن نیز هست و در این فاجعه هولناک بشری، هر کسی فاجعه خویش را نیز می‌نالد و دل‌هایی که در این روزگار، نه حق انتخاب، که حق احساس، و چشم هایی که نه نگاه، که حق اشک، و حلقوم هایی که نه فریاد، که حق ناله نیز ندارند، از عاشورا است که حق های از دست رفته خویش را هر ساله می‌ستانند و نیز غرورهای مجروحی که به نالیدن محتاج اند اما شرم دارند و تحمیل لبخند بر لب هایی که در پس آن، ضجه‌ها پنهان است، و تحمیل آرامش بر چهره‌هایی که طغیان‌ها را در خویش کتمان می‌کنند، آنان را « شهیدی ساخته است که بر روی زمین گام برمی‌دارد » و به هر جا که می‌گریزد کربلاست و هر ماهی که بر او می‌رسد محرم، و هر روزی که بر او می‌گذرد عاشورا... شب عاشورا بود، عاشورای سال ۴۹ و چه دردناک شبی بود!

کار «روح»، با کار «زندگی» بی‌شباهت نیست. آن که در زندگی، چندین جا «مشغول» است و در چندین رشته سرمایه‌گذاری کرده است، ناگهان پوچ شدن و ناگهان همه چیز را از دست دادن، کم‌تر تهدیدش می‌کند. هرگاه در این رشته زیان دید و در این جا هیچ شد، رشته‌های دیگر جبرانش می‌کندد و جاهای دیگر مشغولش می‌دارند.