کتاب خدایان و فراعنه در اساطیر مصر اثر جرالدین هریس نشر چرخ

کتاب «خدایان و فراعنه در اساطیر مصر» نوشته‌ی جرالدین هریس، روایتی جذاب و خواندنی از جهان پرشکوه مصر باستان است؛ تمدنی برآمده از آمیختگی تاریخ و اسطوره که همواره در مرز میان واقعیت و افسانه زیسته است. این کتاب برای خوانندگان جوان و مخاطبان عام نگاشته شده، اسطوره‌های بنیادین این تمدن را در هیبت داستان‌هایی جذاب ارائه می‌دهد. کتاب، سفری به فراسوی اهرام سر به فلک کشیده و گنجینه‌های گمشده است، به جهانی که در آن خدایان جاودان، فراعنه‌ای خدای‌گونه و اسرار آفرینش، بنیان‌های فرهنگی یک امپراتوری فراموش‌نشدنی را شکل می‌دهند.

کتاب، داستان خود را با شرح جغرافیای اساطیری مصر، یعنی «سرزمین سرخ» (بیابان) و «سرزمین سیاه» (دره‌ی حاصلخیز نیل) آغاز می‌کند و به اسطوره‌ی آفرینش و «نام سری رع»، خدای خورشید، از دل تاریکی‌های نخستین می‌پردازد. هریس به جای ارائه‌ی فهرستی از خدایان و وظایفشان، آن‌ها را از طریق داستان‌هایشان به خواننده معرفی می‌کند. در این میان، روایت اصلی کتاب بر چرخه‌ی اسطوره‌ای ایزیس و اوزیریس استوار است. فصل‌هایی چون «قتل اوزیریس» و سفر پرمخاطره‌ی روح در قلمرو مردگان همراه اوزیریس، داستانی از عشق، خیانت، مرگ و رستاخیز را به تصویر می‌کشند که نه تنها سرنوشت خدایانی چون هوروس و سث و نبردهای حماسی‌شان را رقم می‌زند، بلکه سنگ بنای باور مصریان به زندگی پس از مرگ را نیز تشکیل می‌دهد. اشک‌های ایزیس که طغیان نیل را رقم زد، نمونه‌ای دیگر از پیوند تنگاتنگ میان اسطوره و طبیعت در این جهان‌بینی است.

همچنین در این کتاب به تبیین جایگاه فرعون به عنوان پیوندی میان جهان ایزدی و فانی پرداخته می‌شود. این اثر در بخش‌هایی مانند «پادشاه خوفو و جادوگران»، به خوبی نشان می‌دهد که فرعون صرفا یک حاکم سیاسی نبود، بلکه تجسم زمینی خدایان و مسئول حفظ «ماعت» یا نظم کیهانی به شمار می‌رفت. این پیوند، در تمام جنبه‌های زندگی مصریان، از معماری معابد گرفته تا آیین‌های مذهبی، حضوری پررنگ داشت. داستان‌هایی چون «شاهدخت باختان»، «فحطی هفت ساله» و «کتاب تحوت» نیز به کاوش در جنبه‌های مختلف این جهان‌بینی و رابطه‌ی پیچیده و گاه مستقیم میان انسان‌ها و خدایان می‌پردازند.

تصاویر کتاب، بخشی جدایی‌ناپذیر از تجربه‌ی خواندن آن هستند. این تصاویر، که اغلب با الهام از هنر و نقوش دیواری مصری خلق شده‌اند، به بازآفرینی فضای اساطیری کمک کرده و به روایت‌ ها، جان می‌بخشند. در نهایت، «خدایان و فراعنه در اساطیر مصر» با بخش‌هایی چون «سفر ونامون» و «مصر در حال افول»، تصویری کامل از اوج و فرود این تمدن شگفت‌انگیز ارائه می‌دهد و نگرشی عالی برای ورود به یکی از کم نظیر ترین نظام‌های اسطوره‌ای جهان است.