کتاب دیپلماسی آب ترکیه عایشه‌گل کیبار اوغلو نشر انتشارات مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

از متن کتاب:

بحران آب در قرن بیست‌و‌یکم به یکی از اصلی‌ترین چالش‌های ژئوپلیتیکی جهان، به‌ویژه در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا تبدیل شده است. منطقه‌ای که از دیرباز با کم‌آبی، ناپایداری اقلیمی و رقابت‌های ژئوپلیتیکی گره خورده و کاهش بارندگی، رشد جمعیت، توسعه‌ شهرنشینی و افزایش مصرف آب در بخش­های کشاورزی و صنعتی، به طور فزاینده فشار بر منابع آبی را تشدید نموده است. امروزه منابع آبی دیگر صرفأ منابع طبیعی به شمار نمی­روند، بلکه عنصری کلیدی و راهبردی در معادلات داخلی، سیاست خارجی و امنیت ملی دولت‌ها تلقی می­شوند. در این میان، رودخانه‌های فرامرزی و آب­های مشترک به دلیل تفاوت در نگاه حاکمیتی و میزان و نحوه بهره‌برداری به کانون‌های اصلی منازعه یا همکاری بالقوه میان دولت‌ها تبدیل شده‌اند. از این رو متناسب با محیط کنش حساس به منابع آبی، دیپلماسی آب فراتر از مذاکرات دو یا چندجانبه میان دولت‌ها، به عنوان ابزاری برای مدیریت منابع آب مشترک و فرامرزی، اجتناب از منازعه، کاهش تنش‌، تقسیم هزینه و منافع، افزایش تاب­آوری و ایجاد الگوهای همکاری فراملی و توسعه مشترک مورد توجه طیف وسیعی از کنش­گران قرار گرفته است. دیپلماسی آب ترکیبی از دانش فنی، تعامل سیاسی، حقوق بین‌الملل و ملاحظات زیست محیطی است که موفقیت آن به میزان ظرفیت بازیگران در مدیریت تعارض، ارتقای شفافیت، اعتمادسازی و توسعه مکانیزم­های مشارکتی بستگی دارد.