کتاب پیوندهای تاریخی - تمدنی ایران و جنوب شرق آسیا محمد خوش‌هیکل‌آزاد نشر انتشارات مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

در بخش اول تلاش خواهد شد تا آشنایی لازم با فرهنگبا فرهنگ و تمدن ملایو در جنوب شرق آسیا به دست آید. در فصول مختلف این بخش به جمعیت‌شناسی، اقوام و فرهنگ‌های مختلف به‌ویژه اندونزی با 17 هزار جزیره و 1000 زبان و گویش و 800 قوم پرداخته خواهد شد و در انتها به رفتارهای اجتماعی و بایدها و نبایدها در فرهنگ منطقه و لزوم توجه به آن اشاره خواهد شد؛ چراکه شناخت هرچه بیشتر فرهنگ و تمدن منطقه به‌ویژه ملایو موجب کشف پیوندها و توجه به حساسیت‌ها در تعاملات می‌گردد.

در بخش دوم به پیوندهای تاریخی و سوابق آشنایی ایرانیان با منطقه جنوب شرق آسیا به‌ویژه اندونزی خواهیم پرداخت. در فصول مختلف این بخش سابقه تاریخی حضور ایرانیان در غرب و شرق آسیا، ظهور و توسعه اسلام در جهان، سابقه آشنایی ایرانیان با مجمع‌الجزایر اندونزی، اوضاع اجتماعی اندونزی قبل و بعد از ورود اسلام، دلایل پذیرش اسلام، نقطه آغازین ورود و آورندگان و چگونگی ترویج اسلام نیز مورد مداقه قرار خواهد گرفت.

در بخش سوم به تشابهات و پیوندهای فرهنگی ایرانیان با منطقه جنوب شرق آسیا در حوزه‌های مختلف ادبی، شعری، مراسم مختلف و... می‌پردازیم. در این خصوص این نظریه که پیوند اسلام و تشیع در منطقه از عمق لازم برخوردار نیست را به چالش کشیده و مروج این دیدگاه خواهیم بود که آشنایی و روابط ایرانیان با منطقه از عمق لازم برخوردار است و حتی اولین مذهبی که وارد اندونزی شده است، مذهب تشیع است و حتی اگر این را هم نپذیریم، مراسم مختلف در اندونزی با محتوای شیعی که تا امروز به حیات خود ادامه داده است، نشان‌دهنده عمق روابط مذهبی ایرانیان با منطقه است.

در ادامه این بخش با توجه به اهمیت پیوند زبانی، به‌طور ویژه، در قالب تئوری نسبیت زبان‌شناختی که بر روابط متقابل زبان و فرهنگ تأکید دارد، بحث مقتضی در تحلیل فهرست واژه‌های فارسی دخیل در زبان ملایو انجام خواهد شد. همان‌گونه که فرهنگ را آب می‌دانیم، زبان مهارت شنا کردن در آن است و براساس واژگان، علوم و توانمندی‌های انباشته‌شده جوامع به افراد جوامع دیگر منتقل و آن‌ها را به تعامل وا‌می‌دارد. با اشتراکات زبانی، فرهنگ‌ها با یکدیگر آشنا می‌شوند و از هم می‌آموزند و عشق و محبت در میان ملل ایجاد می‌شود.

در بخش چهارم نتیجه‌گیری خواهد شد که تعاملات و پیوندهای عمیق تاریخی - فرهنگی ایرانیان با منطقه جنوب شرق آسیا نشان‌دهنده عمق روابط و لزوم توجه ویژه در دوره معاصر است؛ لذا تاریخ معاصر روابط نیز مرور خواهد شد و درنهایت پیشنهادهای مختلفی برای توسعه و تعمیق روابط حسب این پیوندها ارائه خواهد شد.