کتاب قاعده قبح عقاب بلابیان با رویکردی کاربردی نشر چتر دانش

مشهور اصولیون، ادله اربعه را به قید دلیل بودن و صاحب فصول، مطلق ادله اربعه را موضوع علم اصول دانسته اند و عقل یکی از مباحث بسیار مهمِ اصول فقه، منابع فقه و ادله استنباط احکام می باشد، و نزد علمای فقه و اصول در به دست آوردن احکام شرعی و قوانین و مقررات حقوقی از جایگاه والایی برخوردار می باشد، و قواعد واحکام مختلف ، «الجمع مهما امکن اولی من الطرح» عقلی در قالب قواعد اصولی و فقهی از قبیل قاعده و غیره «قبح عقاب بلابیان» و از آن جمله، «قبح اغراء به جهل»، «قبح تکلیف بلابیان» در راستای استخراج احکام اسلامی کاربرد فراوانی دارند.

در گذشته عقل کمتر در منابع فقه مورد استفاده قرار می گرفته و عقل یک منبع ابوعلی ابن « مستقل در کنار منابع فقهی به شمار نمی آمد، تا اینکه اولین بار توسط «ابوعلی ابن جنید» (318) و سپس توسط شاگردش «شیخ مفید» (413) در رساله اصولی خود به آن پرداختند، از آن پس در ردیف ادله دیگر چون منابع فقه مورد استناد و استدلال واقع شد. و از زمانی که عقل به عنوان یکی از منابع « قبح عقاب بلابیان» در راس اصول عقلی قرار فقهی به حساب آمده، به تبع آن قاعده گرفته است و از قواعد مسلّم نزد فقها و اصوليين به شمار می رود.