کتاب واکاوی مهمترین مسائل اجتماعی شهر تبریز جلد 21 نشر هامون نو

خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی و قدیمی‌ترین و کوچک‌ترین واحد بنیادی جامعه، شالوده حیات اجتماعی است. این نهاد از دیرباز، سوای وظیفه استمرار نسل‌ها و بقاء نوع بشر، وظایف و نقش‌های متعدد دیگری هم‌چون: فعالیت اقتصادی، آموزش و پرورش و اجتماعی کردن فرد را نیز عهده‌دار بوده است. همچنین، نهاد خانواده یکی از مهمترین حوزه‌های مطالعه و پژوهش در علوم اجتماعی و رفتاری، به ویژه پژوهش‌های جامعه‌شناختی و مطالعات اجتماعی است که به مثابه واقعیتی اساسی دارای سیر تاریخی و دگرگونی‌های متنوعی در ارتباط با پیرامون خودش می‌باشد و با روش علمی قابل پژوهش و مطالعه است. معمولاً در پژوهش‌های مسائل اجتماعی و جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی، روند و علل تغییرات نهاد خانواده، مسائل و آسیب‌های متفاوت خانواده‌ها از قبیل: تعهد و دوام خانواده، خشونت، خیانت، طلاق، بچه‌های طلاق، اعتیاد در خانواده، تربیت فرزندان، معیشت و ازدواج فرزندان و غیره، به ویژه در جوامع در حال توسعه از اهمیت معرفت‌شناختی و اجتماعی بالایی برخوردار است. کارکردهای ویژه و حیاتی نهاد خانواده (تنظیم رفتار جنسی، جایگزین کردن اعضا، جامعه‌پذیری، مراقبت و نگهداری، تعیین جایگاه اجتماعی، حمایت عاطفی و غیره) جایگاه برتری به اهمیت مطالعه هر چه دقیق‌تر آن بخشیده است. علاوه بر مسئله اختلالات کارکردی خانواده‌ها، آن چه که امروزه جزء اساسی‌ترین دغدغه‌ها و موضوعات مورد بررسی متفکران اجتماعی در جوامع در حال گذار به شمار می‌رود، تغییرات عمده و سریع نهاد خانواده است که در نتیجه این تغییرات سریع و برون‌زای دنیای مدرن با آسیب‌های متعددی رو به رو شده است. با توجه به این تغییر و تحولات، معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با مساعدت انجمن جامعه‌شناسی ایران اقدام به مطالعه چالش‌ها و مسائل اجتماعی حوزه خانواده در استان‌های کشور نموده است. در استان آذربایجان‌شرقی نیز طرح ملی «گفتگوی خانواده» با حضور پژوهشگران، دانشگاهیان، سمن‌ها، فعالان اجتماعی و کارشناسان مسائل خانواده و با مشارکت اداره کل امور بانوان و خانواده استانداری و انجمن جامعه‌شناسی ایران شعبه استان آذربایجان‌شرقی در شهر تبریز صورت گرفت که گزارش آن در این نوشتار ارائه می‌شود.