معرفی، خرید و دانلود کتاب مفهوم‌ شناسی جری و تطبیق با تکیه بر تفاسیر متأخر

قاعده «جری»، قاعده ای تفسیری می باشد که متناسب با آموزه ها و رفتارهای اهل بیت علیها السلام می باشد. همچنین کانون توجه علامه طباطبایی بوده است و همچنین بعد از ایشان، مورد توجه محققان شیعه قرار گرفته است. این قاعده در تحلیل دسته ای از روایات تفسیری نیز قرا دارد. این قاعده بسیار مهم است. در تحلیل تفسیری روایات دشواریابی کاربرد دارد که در بسیاری از آیات قرآنی آن را تطبیق می دهد و لذا نقش مهمی دارد.

اصطلاحِ جَرْی‌ به این صورت معنی می شود که‌ طیف شمول‌ قرآن‌ از نظر انطباق‌ بر مصادیق‌، بسیار گسترده می باشد و به‌ موارد نزول‌ آیات‌ اختصاص‌ ندارد، در حالیکه در هر موردی‌ که‌ با مورد نزول‌، از نظر مناط و ملاک یکسان‌ باشد، جاری‌ می‌شود.

لذا اساس این‌ اصطلاح‌ را می‌توان‌ در تعابیری از مفسران‌ و اصولیان‌ شیعه‌ و اهل‌سنّت نیز‌ یافت‌ که‌ عمومی بودن این الفاظ را بر سبب‌ خاص‌ نزول‌ آیه‌ مقدم‌ می‌دانند. بر این‌ اساس‌، جَرْی‌، همانند کاربرد متداول‌ مَثَلها، منطبق‌ ساختن‌ آیه‌ بر بعضی‌ از مصادیق‌ خارج‌ از موردِ نزول‌ است‌ و لذا ذکر عنوان‌های‌ «انطباق‌»، یا «تطبیق‌» نیز در کنار این‌ اصطلاح‌، به‌ همین‌ دلیل باشد.

جود ظاهر و باطن برای قرآن کریم امری مسلم است. ظاهر از ریشهی «ظَهَر» گرفته شده و به معنای حاصل شدن و به دست آمدن چیزی است بر روی زمین، بیآن که از دیدهها پنهان باشد. باطن نیز به چیزی گفته میشود که در نهان و بطن زمین پدید میآید. در فرهنگ قرآن به هر چیز قابل دیدن و آشکار، ظاهر و به امور پنهانی، باطن گفته میشود، مانند امور دنیوی و اخروی.

اهمیت بحث باطن قرآن از آن جهت است که اولا بخشی از معانی و معارف قرآن مربوط به باطن آیات است و ثانیا جاودانگی قرآن ارتباط وثیقی با باطن قرآن دارد. موضوع باطن قرآن، از زوایای مختلفی قابل بررسی است، اما اولین گام در این حیطه، شناخت چیستی باطن قرآن است که این امر، نه تنها در شناخت گستره و مراتب بطون قرآن موثر است، بلکه در آگاه شدن به روش صحیح تفسیر قرآن و برخورد صحیح با روایات تفسیری، نقش مهمی را ایفا می نماید. دانشمندان حوزه های مختلف علوم اسلامی در ادوار مختلف، تعاریف مختلفی از باطن قرآن ارائه داده اند، اما از احادیث برمی آید که باطن قرآن، معانی و مصادیق پنهان و ناآشکار آیات است و نیز معارفی است که در بدو امر از آیات برداشت نمی شود. نوشتار حاضر بر آن است که مفهوم شناسی باطن قرآن بر اساس روایات را مورد کنکاش قرار دهد. از این تحقیق حاصل می گردد که باطن قرآن در روایات به سه گونه مطرح گردیده است: مصادیق آیات، معانی گوناگون غیر آشکار از الفاظ آیات و معانی ژرف قرآن.