کتاب شرح دعای ختم قرآن در صحیفه سجادیه از دیدگاه قرآن و روایات نشر اندیشه احسان

ائمۀ معصومین مهم‌ترین منبع سرشار دعا و مناجات و گفت‌وگو با پروردگار متعال‌اند و اساساً آن بزرگواران منطق دعا و مناجات را به ما آموخته‌اند و این چراغ پرفروغ را در شبستان دل‌ها برافروختند و ما را به آیین سخن‌گفتن با خدا و انس‌گرفتن با او آشنا ساختند. در میان ائمۀ معصومین دورۀ امامت امام سجاد در تاریک‌ترین دوره‌های ظلم و بیداد و جور و استبداد حکومت آل ابوسفیان و اولاد مروان سپری گردید. در چنین شرایط سخت و نامساعد، حضرت فرصت آن را نیافت که مجلس درس یا حلقۀ بحثی تشکیل دهد و تشنگان زلال معرفت را از چشمه‌سار علم خود سیراب سازد؛ ازاین‌رو در زوایا و پشت ستون‌های «مسجدالنبی» دور از چشم رقیبان و جاسوسان حکومت وقت، در حال قنوت و دعا در میان تسبیحات خود و تعقیبات خود به نشر علم و بیان حقایق می‌پرداخت تا عاشقان حقیقت و جویندگان معرفت را بهره‌ور سازد. به همین دلیل است که کتاب ارزشمند صحیفۀ سجادیه نه‌تنها به‌عنوان دعا بلکه به‌صورت کتابی علمی و سیاسی و اعتقادی و اجتماعی و تربیتی، شامل مباحث جهان‌شناسی، خداشناسی و انسان‌شناسی و رابطۀ هر سه با یکدیگر و توصیف پروردگار جهان و تشریح زوایای وجود انسان پرداخته است، و سرّ این‌گونه پرداختن به معارف دینی و تبیین آن‌ها این بوده که شیعه، به‌خصوص از زمان امام چهارم، در سختی و شدت فراوانی قرار گرفت و ستم و اختناق بسیاری بر اوضاع‌واحوال و سرنوشت مردم چیره شد، به‌طوری‌که امکان هیچ‌گونه کوشش و مبارزه‌ای وجود نداشت. در چنین شرایطی بود که ادعیۀ وارده از جناب امام سجاد به‌عنوان پناهگاهی برای حفظ اسلام و نشر مکتب شیعه و تبیین معارف توحیدی و احکام اجتماعی و سیاسی و اخلاقی اسلام شکل گرفت.

در میان دعاهای امام سجاد که در صحیفۀ سجادیه آمده است، دعای چهل‌ودوم به نام «دعای ختم قرآن» بسیار پرمحتوا و زیباست. در این دعا امام سجاد فضایل قرآن کریم را به‌طور مبسوط تشریح و به آثار وجودی آن در مراتب وجود انسان در دنیا و آخرت به‌ویژه در سیر به‌مراتب قرب حضرت حق سبحانه پرداخته و به‌این‌ترتیب قرائت تأثیرگذار در عمل، اخلاق و ذات انسان را با تمام ویژگی‌ها تبیین فرموده است.

در این کتاب، بررسی و شرح کوتاه دعای ختم قرآن مطرح شده است، امید آنکه، هرچند قطراتی از این بحر مواج و خوان نعمت الهی برگیریم تا توشه و چراغی فراراهمان باشد.