کتاب توسعه خودانگیخته و تکامل اجتماعی نشر کلید پژوه

سرگذشت بشر تاریخ بسیار طولانی دارد که ورود به آن مستلزم مطالعه جداگانه‌ای است. در طول تاریخ ما با گونه‌های مختلف انسانی مواجهیم که در مناطق مختلف این کره خاکی پراکنده هستند. واقعیت آن است که صرف‌نظر از اصل و نسب و ویژگی ژنتیکی و چگونگی تکامل انسان خردمند، همه انسان‌ها، در مقایسه با دیگر موجودات نارس متولد می‌شوند، یعنی وقتی‌که هنوز بسیاری از اندام‌های حیاتی‌شان به‌طور کامل شکل نگرفته است. کره‌اسب کمی بعد از تولد می‌تواند جست‌وخیز کند و بچه‌گربه، تنها چند هفته بعد از تولد می‌تواند مادرش را ترک کند تا خودش به‌تنهایی به جستجوی غذا برود.

برای همه جانداران دیگر طبیعت غذا فراهم آورده است، مو و پشمی برای پوشش، دندان و شاخ و چنگالی برای دفاع یا دست‌کم در هنگام فرار، حال‌آنکه فقط انسان بی‌هیچ آمادگی طبیعی برای این چیزها آفریده ‌شده است. نوزاد انسان بعد از تولد درمانده است و تا سال‌ها برای غذا و امنیت و آموزش به بزرگ‌ترهایش وابسته است. اما انسان از موهبت عقل برخوردار است و می‌داند که به‌تنهایی نمی‌تواند همه این‌ها را برای خودش فراهم آورد، چون آدم به‌تنهایی نمی‌تواند بدون‌یاری دیگران معیشت خود را تأمین کند. بنابراین طبیعی است که در اجتماع زندگی کند. این واقعیت تا حد زیادی منشأ توانایی‌های خارق‌العاده اجتماعی و نیز مشکلات منحصربه‌فرد اجتماعی انسان شد.

-از متن کتاب-