کتاب آینده پژوهی در علوم علف های هرز نشر انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد

توجه به آینده و اهمیت برنامه‌ریزی در خصوص اتفاقاتی که قرار است در آینده به‌وقوع بپیوندد به زمان مشخص و نسل خاصی معطوف نیست. ازاین‌رو بشر از دیرباز، همواره به‌دنبال راهکاری بوده است تا بتواند در راستای تحقق به اهداف تعیین‌شده و مشکلات حل‌نشدنی فعلی، آینده را پیش‌بینی و برنامه‌ریزی کند. با ظهور جوامع پیشرفته و فناوری‌های نوین که منجر به ارتباطات گسترده‌ای بین حوزه‌ها و علوم مختلف شده است، به نوعی سرنوشت و موفقیت علوم مختلف به یکدیگر گره خورده است. علوم کشاورزی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و همواره در گذر تاریخ، خود را در بستر تحولات شگرف علوم محیطی پرورانده است. دراین‌راستا علوم علف‌های هرز از شاخه‌های نسبتاً نوظهور علوم کشاورزی است که هرچند تاریخچه جوان‌تری نسبت به سایر شاخه‌های علوم کشاورزی دارد، اما اهمیت آن بر همگان روشن است. علف‌های هرز گیاهان ناخواسته‌ای هستند که با ورود به بوم‌نظام‌های کشاورزی، برای کسب منابع محدود و مشترک با گیاهان زراعی و باغی رقابت و منجر به کاهش معنی‌دار عملکرد آنها می‌شوند. ازاین‌رو کنترل آنها نقش مهمی در تأمین انرژی و مایحتاج جوامع بشری و امنیت غذایی آنها دارد. در نیم قرن اخیر توجه بسیاری از متخصصین علوم علف‌های هرز معطوف به ریشه‌کن کردن این گیاهان ناخواسته بوده است. اما به رغم فشارهای روزافزون انسان بر آنها، علف‌های هرز به‌سبب توانایی پراکنش بالا و سازگاری سریع به روش‌های کنترل، نه‌تنها همچنان به‌عنوان مهمترین محدودیت در تولید بوم‌نظام‌های کشاورزی به شمار می‌روند، بلکه رهیافت‌های کنترلی انسان در خصوص علف‌های هرز، معضلات نوظهوری را در این خصوص در پی داشته است. گسترش مداوم بیوتیپ‌های مقاوم علف‌های هرز به علف‌کش ها، خطرات زیست‌محیطی ناشی از کاربرد آنها، تغییر فلور علف‌های هرز و تهاجم گونه‌های جدید به بوم‌نظام‌های کشاورزی از جمله دغدغه‌ها و مشکلاتی هستند که همچنان مدیریت علف‌های هرز را تحت‌الشعاع قرار داده است. ازاین‌رو به‌عنوان تفکری آینده‌نگر، بشر پیش‌بینی‌های خود را در جهت حل مشکلات مذکور و پرهیز از بروز مشکلات نوظهور و جدی‌تر معطوف کرده است. به بیانی دیگر، توجه به آینده‌پژوهی در علوم علف‌های هرز، یکی از ضروریات اجتناب‌ناپذیر است که می‌بایست مورد توجه جدی محافل علمی مرتبط قرار گیرد.