کتاب مبادی و مبانی شناخت معنای محیط نشر دانشگاه هنر اسلامی تبریز

چندی است که مقوله‌ی معنای محیط نقطه‌ی تمرکز پژوهش‌های معطوف به ارتباط انسان-محیط است. این درحالی است که ماهیت سیال و پیچیده‌‎ی معنا، شناخت و بررسی آن را دشوار کرده‌است. از این جهت در این مبحث، مواجهه با رویکردها و نظریه‌های مختلف، که حتّی گاه نقاط مشترکی ندارند، امری محتمل است و این به نوبه‌ی خود پژوهشگر را در مسیر مطالعه با سردرگمی‌هایی مواجه خواهد کرد. از این رو، این کتاب با طرح و سازماندهی رویکردهای نظری، نظریه‌ها و روش‌های مرسوم در شناخت و مطالعه‌ی معنای محیط تدوین منبعی را هدف‌گذاری کرده است تا در حدّ توان بتواند در جهت‌دهی علاقمندان حوزه معماری و شهرسازی در شناخت مبادی و مبانی معنای محیط گام بردارد. از این جهت در ابتدا ضرورت و جایگاه مطالعه‌ی معنا مبتنی بر بنیان‌های معرفتی طرح و تببین شد. بر این اساس مبنایی برای طرح معنای در رویکردهای نظریِ مختلف حاصل شد که این نیز به نوبه‌ی خود بستر مناسبی برای طرح نظریه‌های معنای محیط در شاخه‌های مطالعاتیِ مرتبط را فراهم آورد. در ادامه روش‌های قابل استفاده برای مطالعه و شناخت معنا بررسی گردید. در نهایت طرحِ لزومِ تمرکّز بر فرهنگ، به‌عنوان مفهومی بنیادی در فهم معنا، بعنوان پیشنهاد نهایی کتاب جهت مطالعه معنای محیط طرح گردید. بدین جهت در فصل آخر هم به جهتِ ضرورت توجّه به فرهنگ و هم به جهت طرح چارچوبی جدید برای مطالعه و شناخت معنا، مبحث مطالعات فرهنگی، طرح موضوع شد. بر این اساس ساختار کتاب را می‌توان بدین صورت تشریح کرد: در فصل اول بنیان های معرفتی شناخت مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس در سه بنیان خردگرایی، تجربه‌گرایی و رویکرد میانه (تجربه‌گرایی- خردگرایی) منظور از معرفت و شناخت مطالعه شد. این گفتار شروعی برای ورود به مبحث معنا، اساس ادراک محیط است. در فصل دوم، در ادامه‌ی بنیان‌های معرفتی، ماهیّت معنا و نحوه‌ی شناخت آن در رویکردهای نظری رایج در مطالعات علوم انسانی مورد مطالعه قرار گرفت. در فصل سوم، نیز، در ادامه‌ی فرآیند عمق‌بخشی به مباحث، نظریه‌ها در دو شاخه‌ی مطالعاتی؛ روان‌شناسی و زبان‌شناسی، که دو حوزه‌ی مطالعاتی مطرح در زمینه‌ی معنا هستند، به تفکیک طرح شدند. در فصل چهارم، راهبردها و روش‌های پژوهش در مبحث معنای محیط و فرآیند رخداد آن تبیین شد. در نهایت در فصل پنجم، مبتنی بر تأکید نظریات متأخّر در زمینه‌ی مطالعه‌ی معنای محیط، بر لزوم تمرکّز بر مفهوم فرهنگ و فرهنگ عامّه در مطالعات معنای محیط، طرح مقدماتی از مطالعات فرهنگیِ معنای محیط ارائه شد.