کشور ایران، کشوری وابسته به منابع تمام شدنی همچون نفت و گاز میباشد. بر اساس پیش بینیها، منابع سوختهای فسیلی کشور در دهههای آینده روند کاهشی را تجربه خواهند کرد. با تمام شدن سوختهای فسیلی، کشورمان دچار مشکلات عدیدهای در تأمین انرژی مورد نیاز در مصارف مختلف میشود. بنابراین بایستی هم اکنون به دنبال چارهای بود. یکی از مهمترین و کلیدیترین راههای مقابله با کمبود سوختهای فسیلی در آینده، ممیزی مصرف انرژی در زمان حال است.
نیاز به ممیزی انرژی - شدت انرژی، یکی از شاخصهای مهم در مقایسه تطبیقی استفاده از انرژی در کشورها و شاخصی برای تعیین کارایی انرژی در سطح اقتصاد ملی هر کشور هست. این شاخص درواقع بهعنوان ”میزان انرژی مصرفشده برای هر واحد از تولید“، تعریف میشود. با بهرهگیری از این شاخص، میتوان کارایی مصرف انرژی در فعالیتهای تولیدی را مورد توجه قرارداد.
عوامل بسیاری در تعیین شدت انرژی یک کشور مؤثر میباشند. شدت انرژی میتواند متأثر از سطح استانداردهای زندگی، عوامل آب و هوایی یا ساختار اقتصادی یک کشور باشد. بهینهسازی ساختمانها، تجهیزات، ترکیب سوختهای مورداستفاده در بخشهای مختلف، اقدامات صورت گرفته در بهینهسازی مصرف انرژی و استفاده بهینه از انرژی، مولدهای انرژی خارج از شبکه، حوادث طبیعی و جنگ نیز از دیگر عوامل تأثیرگذار برشدت انرژی میباشند. با مقایسه این شاخص در سالهای مختلف و برای کشورهای مختلف میتوان روند استفاده از منابع انرژی در فرایند تولید ملی کشورها را ارزیابی نمود.
در شرایط موجود جهانی، انرژی مؤلفهای است که بیش از هر زمان دیگر، در حوزههای اقتصادی، سیاسی و امنیتی نقشی جهت ساز و تعیینکننده ایفا میکند. ازاینرو، فناوریهای انرژی، اقتصاد انرژی، مدیریت انرژی، سیاستگذاریهای حوزه انرژی و حقوق و امنیت انرژی ازجمله علومی هستند که بهصورت روزافزون در نقاط مختلف جهان و در ابعاد گوناگون موردمطالعه، ارزیابی، پژوهش و سرمایهگذاری قرار میگیرند. موارد و زمینههای مذکور سبب شدهاند تا بهینهسازی و مدیریت انرژی بهعنوان یک سیاست غالب و بنیادین جهانی بر تمامی بخشهای مصرفکنندهی انرژی حاکم شود. ممیزی انرژی نیز مفهومی زادهی همین دیدگاه و خط مشی است که ارزیابی، تحلیل و شناسایی وضعیت مصرف انرژی در یک مصرفکننده به معنای عام را موردتوجه قرار داده و زمینههای بهبود و ارتقا بهرهوری سیستم را مورد ارزیابی قرار میدهد تا با سنجش جمیع جوانب فنی و اقتصادی، سناریوهایی متناسب با پتانسیلهای موجود برای بهبود بهرهوری و کاهش مصرف انرژی ارائه کند.
از طرفی هیچیک از اعمال انسانی و دنیایی، بازدهی صد درصد ندارند. ازاینروست که استفاده بهینه و ممانعت از هدر رفتن امکانات، یک بحث اولیه و اساسی است.
در این چارچوب، تعیین سهم صورتهای مختلف انرژی در سبد انرژی هر جامعه، با توجه به امکانات درازمدت آن جامعه، همچنین به کارگیری پر بازدهترین شیوه استفاده از آنها که متضمن کاهش تخریب منابع انرژی و نیز کاهش تاثیرات سوء ناشی از استفاده ناصحیح از انرژی بر عوامل حیات و حرکت باشد، مدنظر است. به جرأت میتوان مدعی شد که با توجه به محدودیتهای یاد شده و اهمیت نقش انرژی در ادامه حیات و حرکت انسان و شواهد اثبات کننده فراوان دیگر، اعمال مدیریت (بهینه سازی) مصرف و ارتقای کارایی انرژی، امری اجتناب ناپذیر و نیازی دائمی است. لازم به ذکر است که مصرف انرژی، به دلیل تبدیل بخش قابل ملاحظهای از صورتهای مختلف انرژی به انرژی گرمایی طی پروسه تبدیلات، موجب بیشترین آثار سوء بر محیط زیست به دلیل افزایش آنتروپی و در نتیجه، کاهش راندمان انرژی جهانی میشود.
این کتاب رویهی جدیدی را در پیش گرفته و به تحلیل و بررسی بحث ممیزی و مدیریت انرژی در تمامی فعالیتهای اقتصادی بر اساس کدهای آیسیک (ISIC) پرداخته است. در ابتدا اصول مقدماتی ممیزی انرژی و ابزارهای مورد نیاز، مورد بررسی قرار میگیرند، سپس به مباحث اقتصادی پیرامون ممیزی انرژی پرداخته میشود. در ادامه تمامی فعالیتهای اقتصادی بر اساس شیوه و روش ممیزی انرژی آنها بررسی میشوند. در انتها به بررسی کامل مباحث پیرامون انرژیهای تجدید پذیر و محیط زیست پرداخته میشود.
در این کتاب ما برآنیم که علاوه بر ساختمان و صنایع، تمامی فعالیتهای اقتصادی را بر اساس کدهای آیسیک (ISIC) مورد بررسی قرار دهیم.