کتاب زیر درختچه ی یاسمن نشر افق

نقد و بررسی کتاب زیر درختچه ی یاسمن

رمان زیر درختچه ی یاسمن نوشته میا کوتو، نویسنده برجسته موزامبیکی، اثری گیرا و تکان دهنده است که خواننده را به سفری در دل جنگ، عشق و رستگاری می‌برد. این رمان که در سال ۱۹۹۶ منتشر شد، به سرعت به یکی از مشهورترین آثار ادبیات آفریقا تبدیل شد. داستان در روستایی در موزامبیک در زمان جنگ داخلی این کشور رخ می‌دهد. شخصیت اصلی رمان، مردی به نام موکانگا است که به تازگی از دنیا رفته است. با اتفاقی عجیب، موکانگا به طور موقت به زمین باز می‌گردد تا راز قتل یکی از بیماران آسایشگاه روانی را که در آن مرده بود، کشف کند. در حین تحقیقات موکانگا، خواننده با دنیای پیچیده و پر رمز و راز شخصیت‌های داستان آشنا می‌شود. هر یک از این شخصیت‌ها داستان خود را دارند که از درد و رنج جنگ، عشق از دست رفته و امید به آینده می‌گوید. کوتو در این رمان به زیبایی، ظلم و ستم جنگ را به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد که چگونه این ظلم نه تنها زندگی انسان‌ها را می‌گیرد، بلکه روح آنها را نیز مجروح می‌کند. با این حال، در میان تاریکی جنگ، رگه‌هایی از امید و عشق نیز وجود دارد که به خواننده یادآوری می‌کند که حتی در تاریک‌ترین زمان‌ها نیز می‌توان زیبایی و رستگاری را یافت. زیر درختچه ی یاسمن رمانی چندلایه و پرمغز است. این رمان برای کسانی که به ادبیات آفریقا، رمان‌های رئالیسم جادویی و یا داستان‌هایی درباره جنگ و صلح علاقه دارند، بسیار جذاب خواهد بود. اگر شما هم به خواندن داستان و رمان خارجی علاقه دارید حتما به دسته‌بندی داستان و رمان خارجی فیدیبو سر بزنید.

میا کوتو، صدای رسای موزامبیک

آنتونیو امیلیو لیت کوتو، مشهور به میا کوتو، نویسنده‌ای برجسته از موزامبیک است که در 5 ژوئیه 1955 در شهر بریا به دنیا آمد. او در حال حاضر به عنوان یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین رمان‌نویسان آفریقا شناخته می‌شود. او در سال 2013 برنده جایزه Camões، مهم ترین جایزه ادبی به زبان پرتغالی و جایزه بین المللی ادبیات Neustadt در سال 2014 شد. کوتو دوران کودکی خود را در موزامبیک تحت استعمار پرتغال گذراند و شاهد مبارزات مردم کشورش برای استقلال بود. این تجربیات تاثیر عمیقی بر او گذاشت و به یکی از مضامین اصلی آثارش تبدیل شد. آثار کوتو به خاطر لحن شاعرانه، تخیل قوی و کاوش در موضوعاتی مانند جنگ، عشق، هویت و رستگاری مورد تحسین قرار گرفته‌اند. او به خاطر استفاده از عناصر رئالیسم جادویی در آثارش شناخته می‌شود و به عنوان یکی از پیشگامان این سبک در ادبیات آفریقا شناخته می‌شود.

جهت مشاهده سایر آثار میا کوتو کلیک کنید.

چرا کتاب زیر درختچه ی یاسمن را بخوانیم

رمان زیر درختچه ی یاسمن داستانی جذاب و پرکشش دارد که خواننده را از همان ابتدا مجذوب خود می‌کند. شخصیت‌های داستان به خوبی پرداخته شده‌اند و هر کدام داستان خود را دارند. خواننده به راحتی می‌تواند با آنها همذات پنداری کند و احساساتشان را درک کند. این رمان به مضامین مهمی مانند جنگ، مرگ، عشق، خیانت، هویت و رستگاری می‌پردازد. کوتو با ظرافت و مهارت، این موضوعات را به هم می‌آمیزد و داستانی خلق می‌کند که هم تأثیرگذار و هم آموزنده است. جنگ داخلی موزامبیک نقش محوری در داستان دارد و تأثیر مخربی بر زندگی شخصیت‌ها می‌گذارد. کوتو به خوبی نشان می‌دهد که چگونه جنگ نه تنها باعث مرگ و میر می‌شود، بلکه روح انسان‌ها را نیز از بین می‌برد. مرگ یکی از دیگر مضامین اصلی رمان زیر درختچه ی یاسمن است. موکانگا که شخصیت اصلی داستان است، در ابتدای رمان می‌میرد و سپس به طور موقت به زمین باز می‌گردد. این تجربه به او کمک می‌کند تا به زندگی و مرگ از منظری جدید نگاه کند. در میان تاریکی جنگ، رگه‌هایی از عشق نیز وجود دارد. عشق بین شخصیت‌های مختلف داستان، به آنها امید و قدرت می‌دهد تا به زندگی ادامه دهند. کوتو به خاطر نثر شاعرانه و زیبای خود شناخته می‌شود. او در رمان زیر درختچه ی یاسمن نیز از این نثر زیبا استفاده کرده است که خواندن کتاب را به تجربه‌ای لذت‌بخش تبدیل می‌کند. این رمان فرصتی عالی برای آشنایی با فرهنگ و تاریخ موزامبیک است. کوتو به زیبایی، تصویری از این کشور در زمان جنگ داخلی به تصویر می‌کشد.

در بخشی از کتاب زیر درختچه ی یاسمن می‌خوانیم

من مَردِ مُرده‌ام. اگر صلیب و سنگ مرمری می‌داشتم، رویش نام اِرمِلیندو موکانگا را می‌نوشتم. اما با این نام، قریب دو دهه پیش، درگذشته‌ام. از تباری معتبرم و سال‌ها در زندگی قدر دیده‌ام. گرچه در زمان حیات شهروند شریفی بودم، مرگم در گمنامی بود. ذهنم خالی از هر آداب ‌و ‌رسومی بود. حتی کسی نبود زانوهایم را خم کند. قرار است آدم همان‌طور که به دنیا آمده از آن برود، چنبره‌زده، چنان‌که انگار در فضا صرفه‌جویی می‌کند. جای آرمیدنم درست قالب قامتم بود. همچنان‌ که تنم سرد می‌شد، کسی مشت‌های گره‌ کرده‌ام را وا نکرد. با این مشت‌ها از آستان مرگ گذشتم و نفرین نثار زندگانی کردم. بدتر از همه اینکه، صورتم را به‌سوی کوهستان اِنکولووومبا نگرداندند. ما خانواده‌ی موکانگا تعهداتی در قبال زمان رفته داریم. مردگان ما به نقطه‌ای خیره می‌شوند که اولین زن به‌سوی ماه جهید و سبب شد شکم و جانش گِرد شود.

فقط تدفین مناسب را از من دریغ نکردند، غفلتشان از این هم بیشتر بود، چون دارایی دیگری نداشتم، مرا با اره و چکشم دفن کردند. نباید چنین کاری می‌کردند. نباید در گور فلز بگذارند. آهن دیرتر از استخوان‌های آدم می‌پوسد. از این بدتر، اشیای درخشان نفرین را جذب می‌کنند. حالا که این ابزارها را کنارم چال کرده‌اند، این خطر را به وجود آورده‌اند که برای زندگان مصیبت به بار آورم.

این آشفتگی‌ها از آن‌ رو به وجود آمدند که من در جای درست نمردم. در جایی دور از زادگاه خودم کار می‌کردم. در قلعه‌ی پرتغالی سائو نیکولائو، که داشتند بازسازیش می‌کردند، نجار بودم. درست موقعی که کشورم داشت استقلال به دست می‌آورد، از دنیا رفتم. مضحک بود. کشورم، ملبس به پرچمش، داشت به دنیا می‌آمد و مرا داشتند، محروم از نور، سرازیر می‌کردند توی زمین. شاید هم چندان بد نبود، چون مجبور نبودم شاهد جنگ‌ها و فجایع دیگر باشم. چون درست ‌و درمان خاکم نکردند، بدل شدم به روح، از آن ارواحی که از جایی به هیچ‌جا سرگردانند. از آنجا که بی ‌تشریفات از سر بازم کردند، مرده‌ای شدم که مرگش را نمی‌یابد. هرگز به مقام رفیع درگذشتگانم نمی‌رسم؛ کسی که حسابی و بی‌بروبرگرد مرده باشد، با این حق که زندگانی بتوانند یادش کنند و گرامی‌اش بدارند. یکی از آن مردگانی هستم که هنوز با بند ناف به زندگی وصل‌اند. جزو جمعی هستم که هیچ‌کس به یادشان نمی‌آورد. اما دوره نمی‌افتم که در میان زندگان تخم آشفتگی بپراکنم. اسارت در خاک گور را پذیرفته‌ام و چنان‌که درخورِ مردگان است خاموش آرمیده‌ام.

پیشنهادهایی برای دوستداران کتاب زیر درختچه ی یاسمن

اگر شما هم به خواندن رمان و داستان‌های خارجی علاقه دارید پیشنهاد می‌کنیم حتما کتاب‌های زیر را که در فیدیبو در دسترس هستند، مطالعه کنید.

عقاید یک دلقک نویسنده هاینریش بل نشر یوشیتا

شب های روشن نویسنده فئودور داستایفسکی نشر ماهی

شرق بهشت نویسنده جان اشتاین بک انتشارات مجید