کتاب مجموعه جستارهایی پیرامون تاریخ روابط خارجی ایران، مجموعه مقالات تاریخ روابط خارجی ایران جلد 2 نشر انتشارات مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

با آغاز دوران جدید تاریخ ایران که با تأسیس حکومت قاجار مقارن است جنس حوادث و مناسبات سیاسی میان ایران و دیگر دولت ها نیز از اساس تغییر می یابد. به بیانی دیگر ایران در شبکه ای نوین از نظام جهانی قرار می گیرد که نوع برخورد آن با حکومت های اروپایی از جنس مناسبات دیپلماتیک در دوران سنّت نیست بلکه بر یک جهان بینی جدید و برخورد میان دو اندیشه استوار است. مناقشات ایران و روسیه که با شکست ایرانیان در دو جنگ همراه شد ایرانیان هوشیار را به فکر دلیل این ناکامی و ناکارآمدی فرو برد و این سؤال را مطرح ساخت که چرا ایران توان رقابت با قدرت های نوظهور غربی را ندارد؟ این مسئله اساسی که از ذهن دوراندیش ولیعهد وقت ایران عباس میرزا گذر کرده بود به زودی باعث خدشه انداختن بر پیکر تفکّر سنّتی در ایران و خصوصاً شیوة حکمرانی فرمانروایان شد. مدارس جدید با شیوة آموزشی جدید در ایران تأسیس شد و علاوه بر ورود استادان متخصّص به کشور محصلان ایرنی نیاز برای کسب علوم و فنون جدید راهی فرنگ شدند و دریافت های نوینی از تمدّن جدید غربی پیدا کردند.