جذب سرمایه در تمام کشورها برای اهالی استارتاپ، یک مشکل بزرگ محسوب شده و این مشکل در ایران دو چندان به چشم آمده جامعه فرهیخته استارتاپی ایران پیش از آغاز ورود به حوزه پر پیچ و خم راه اندازی یک استارتاپ، نیاز به مطالعه و بینش اولیه ای دارد که امیدوارم با خواندن این کتاب و فراخوانی قواعد و آموختههای ارزشمند آن بتوانیم روحیه کار آفرینی و پیشرفت در حوزههای جهانی را برای همه استعدادهای این سرزمین به اشتراک بگذاریم.
این مطالعه که از معدود مطالب انتشاریافته در این حوزه است، در پی بررسی روشهای تامین مالی در حوزۀ کسب وکارهای نوپا (استارتآپها) است و میتواند نمایی کلی از وضعیت این بحث در کشور و منطقه به خوانندۀ محترم ارائه دهد. نوپاها پدیدههای تازۀ فضای کسب و کار، بر رسانههای دیجیتال و فناوری اطلاعات مبتنی هستند که با توجه به ایدههای نو شکل میگیرند و با شتاب بسیاری رشد میکنند. این شکل تازه از مشاغل، شیوههای خاص خود و زیست بوم (اکوسیستم) متفاوت و پرتحرکی دارد که این به واسطۀ، تحقق موفقیت و اندازه گیری آن، ممکن میشود.
سرمایه گذاری در نوپا به شیوههای مختلف جذب میشود. در مرحلۀ نخست معمولاً نوپاها با هزینۀ شخصی خود یا خانواده، خودگردانی میشوند. آنها در مرحلۀ بعد و با پیش تر رفتن کار، به سرمایۀ بیشتری نیاز دارند تا از طریق افراد سرمایه گذار علاقه مند به این حوزه که به آنها انجل یا فرشتۀ سرمایه گذار میگویند، این سرمایه فراهم شود. این مجموعه معمولاً از میان کارآفرینان موفق، مدیران شرکتها و مؤسسات حوزههای مرتبط، همچنین سرمایه داران علاقه مند به ریسک و درآمدهای بالا تشکیل میشوند. این مجموعهها هزینۀ رشد و نهایی شدن کسب وکار نوپا را فراهم میکنند. در این بخش شیوۀ جذب سرمایه گذاری جمعی نیز معرفی و نمونههایی از آن، به اختصار بررسی میشد. مرحلۀ بعد، مرحلۀ حضور سرمایه گذاران حرفهای است که در قالب مؤسسات، شرکتها یا صندوقهای سرمایه گذار به شکل حرفهای به سرمایه گذاری ریسک پذیر در حوزۀ شرکتهای نوپای دارای افق رشد بالا میپردازند. این مجموعهها معمولاً سبد متنوعی از شرکتهای نوپا را گردهم میآورند و با وجود ضریب خطر بالای شکست، تعداد زیادی از این شرکتها، در مجموع با موفقیت درصد کمیاز آنها، درصد سودآوری بالایی مییابند که از سایر شیوههای سرمایه گذاری بالاتر است. این نوع سرمایه گذاری، شیوهها و فرایند خاص خود را دارد که در این مطلب شرح داده شده است. همچنین این مجموعهها به پرداخت مالی اکتفا نمیکنند و در فرایند شراکت با نوپا به آن در مدیریت فرایند، تیم سازی و طراحی شیوههای بازاریابی و درآمدزایی کمک میکنند و به این ترتیب زمینههای موفقیت حوزه سرمایه گذاری خود را افزایش میدهند در ادامه مطلب مراحل مختلف عمر یک نوپا و ورود هریک از دستههای سرمایه گذران بررسی و برای دادن تصویری از این فرایند یک مدل بومیسازی شده از نظر زمان و مبلغ معرفی شده است. در مطالب بعدی این مطالعه، تلاش شده است تا مسائل مختلف مطرح در این حوزه، با تکیه بر تجارب کشورهای پیشرو در این حوزه، بررسی و ارائه شود. به ویژه با توجه به ضعف جدی کشور در حوزه سرمایه گذاری فرشتههای سرمایه گذاری بخش مهمی از مطالب به این حوزه اختصاص یافته است. بررسی شیوههای دستیابی به فرشته سرمایه گذار با اشاره به برخی تجارب موفق نظیر اینستاگرام، فرایند و شیوه فعالیت به عنوان فرشته سرمایه گذاری نحوه مذاکره و جذب سرمایه گذار توسط یک استارت آپ و ملاحظات مربوط به آن، همچنین بحث بسیار مهم شیوه ارزش گذاری یک کسب و کار نوپا که سابقه یا بازار تحقق یافته ای ندارد، در این بخش بحث و بررسی شده اند و براساس آن حاصل جمع بندی برخی از تجارب این حوزه به عنوان آموزههایی برای نوپاها در کشور و نیز پاره ای از پرسشهای مهم بحث سرمایه گذاری که در کشور بی پاسخ مانده، ارائه شده است در بخش بعدی مطالعه وضعیت سرمایه گذاری در کشور بررسی شده است و در آن به نبود آثار فعالیت فرشتگان در کشور، خلاء فعالیت مراکز رشد و شتاب دهندههای نوپاها و سرانجام وضعیت صندوقهای سرمایه گذاری دولتی و خصوصی در کشور با ذکر نام آنها، پرداخته شده است بخش دیگر این مطالعه، اشاره به وضعیت سرمایه گذاری در حوزه نوپاها در کشورهای مختلف منطقه خاورمیانه و شمال أفریقا به عنوان محیط پیرامون کشور بوده است.