کتاب سیاست خارجی آمریکا در آسیای مرکزی ولی کوزه گرکالجی نشر انتشارات مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

منافع و اهداف قدرت‌های بزرگ، بر خلاف قدرت‌های متوسط و پایین‌تر از آن، محدود و منحصر به محدوده جغرافیایی خاصی نیست و این قدرت‌ها - بنابر منزلت و توانایی خود در چهار بعد سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی- اهدافی جهان شمول را برای تامین منافع خاص خود پی‌ریزی و اجرا می‌کنند. نمونه بارز این امر در تاریخ معاصر نظام بین‌الملل‌ را می‌توان قدرت‌هایی چون بریتانیا در طول قرون ۱۸ و ۱۹ میلادی و اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا در نیمه دوم قرن ۲۰ میلادی دانست. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پایان نظام دوقطبی، فضای جدید و نسبتاً بدون رقیبی در اختیار ایالات متحده آمریکا قرار گرفت و همین امر سیاستگذاران آمریکایی را به سوی اهدافی بسیار کلان و جهانی سوق داد که در کانون آن ایجاد یک «نظام نوین جهانی»به محوریت آمریکا قرار داشت. علی‌رغم گذشت بیش از دو دهه از اعلام این رویکرد جدید و نیز با وجود تغییر چندین دولت در صحنه سیاسی آمریکا، این موضوع هرگز از اولویت استراتژیکی واشنگتن خارج نشده‌است و تنها از دکترینی به دکترین دیگر، تغییراتی در نحوه سیاستگذاری و استفاده از منابع سخت‌افزاری و نرم‌افزاری منابع سیاست خارجی آمریکا پدید آمده است. هدف اصلی و کانونی، حفظ قدرت هژمونیک ایالات متحده در جهان پس از جنگ سرد است که تحقق این هدف طی دو دهه گذشته با توجه به عواملی چون شرایط داخلی آمریکا، فضای بین‌المللی، ظهور و افول قدرت‌های رقیب و شرایط و اقتضائات مناطق مختلف جهان با طراحی دکترین‌های مختلف از دوران جرج بوش پدر تا باراک اوباما همواره و پیوسته مدنظر سیاستگذاران آمریکایی قرار داشته است... -قسمتی از متن کتاب-