کتاب تصویر ایران از دید نخبگان روس اثر دمیتری شلاپنتوخ نشر انتشارات مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

از اواخر دوران شوروی، حضور ایران در اذهان نخبگان روس پررنگ‌تر شده است. دیدگاه آنان درباره ایران در چارچوب دیدگاه کلی راجع به رابطه روسیه با جهان اسلام جای گرفته است. اندکی پس از پایان اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی ـ و حتی پیش از آن ـ شمار زیادی از نخبگان روس به شیفتگی نسبت به غرب، به ویژه ایالات متحده پایان داده و به دنبال اتحادهای ژئوپلتیک جایگزین رفتند. جهان اسلام با ایران در مرکزیت آن به یکی از جایگزین‌های مناسب بدل شد. ایران در شکل‌گیری ساختار ژئوپلتیک اوراسیاگرایان یا نو اوراسیاگرایان که بر این باور بودند که اتحاد روسیه با ایران برای قدرت‌گیری روسیه مهم است، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد. با این حال در میانه دوران حکومت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، تنش فزاینده با جامعه مسلمان و افزایش ملی‌گرایی روسی منجر به شکل‌گیری دیدگاه‌های پیچیده‌تر نخبگان روس در برابر ایران شد. امروزه، نخبگان روس از ایران به عنوان یک اهرم فشار در معامله با غرب، به ویژه ایالات متحده، و بازاری برای تسلیحات و دیگر کالاها و خدمات روسی استفاده می‌کنند. با این همه رویای محور روسیه ـ ایران نیز برای همیشه رها نشده است.