کتاب جهان پساغربی اولیور استونکل نشر انتشارات مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

آیا آن‌گونه که غرب و اندیشمندان غرب محور روایت می‌کنند، تا پیش از این هیچ نظم جهانی واقعی وجود نداشته یا کشورها و تمدن‌های دیگر در شکل‌گیری نظم کنونی و هنجارها و قوانین آن هیچ نقشی نداشته‌اند؟ آیا نظام و نظم غرب‌محور روابط بین‌الملل در چند قرن گذشته که در چند دهه اخیر نیز در سیطره آمریکا بوده است، قرار است برای همیشه تداوم داشته باشد؟ آیا هر نوع تغییری در این نظم، چه به شکل کم‌رنگ‌تر شدن نقش غرب یا حتی جابه‌جایی نظم موجود با نظمی دیگر همراه با وقوع هرج‌ومرج و آشوب خواهد بود؟ و درنهایت اینکه نظم احتمالی آینده در عرصۀ بین‌الملل به چه شکلی خواهد بود؟ این‌ها ازجمله سؤالاتی است که اولیور استونکل، پژوهشگر بنیاد ژتولیو وارگاس برزیل آن‌ها را در کتاب اخیر خود با عنوان «جهان پساغربی» مطرح کرده و پاسخ داده است. استونکل در این کتاب به‌خوبی نشان می‌دهد که نه‌تنها پیش از نظم کنونی، نظم‌های متعدد دیگر غیرغربی وجود داشته است، بلکه در شکل‌گیری نظم کنونی نیز نقش سایر تمدن‌ها و فرهنگ‌ها، ازجمله فرهنگ و تمدن اسلامی و آسیایی غیرقابل انکار است. هرچند اندیشمندان غربی و حتی افرادی در کشورهای غیرغربی که خواسته یا ناخواسته تحت سیطره تفکر غرب‌محور هستند، نقش آن‌ها را نادیده یا دست‌کم می‌گیرند. بنابراین همان‌طور که نظم‌های بسیار دیگر پیشاغربی وجود داشته است، نظم غربی کنونی نیز قرار نیست برای همیشه تداوم داشته باشد و با تغییر نظم کنونی نیز قرار نیست جهان به پایان برسد، کمااینکه حتی برخی سیطره غرب بر اقتصاد و سیاست بین‌الملل را انحرافی در روند کلان تاریخ جهانی دانسته که با افول غرب این انحراف اصلاح خواهد شد. اولیور استونکل به‌خوبی در شش فصل کتاب حاضر، ضمن توصیف چگونگی شکل‌گیری نظم کنونی، یک نظم موازی در حال شکل‌گیری به رهبری چین در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی را به تصویر می‌کشد و مسیر احتمالی برای شکل‌گیری آینده نظم جهانی را تشریح می‌کند.