کتاب نظریه های غیرغربی روابط بین الملل الکسی دیمیتریویچ وسکرسنسکی نشر انتشارات مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه

در دهه‌های اخیر در میان نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل در مورد اینکه دگردیسی از مدل دولت - ملت وستفالیایی قدیمی برای حکمرانی و حکومت چه پیامدهایی دارد، بحث و نزاع جدی درگرفته است. نظم وستفالیایی به‌تدریج پس از صلح وستفالیا در سال ۱۶۴۸ ظهور یافت که در پی خاتمه ۳۰ سال جنگ بین اسپانیا و هلند بود. منطق و اساس وستفالیایی بر یک نظام بین‌دولتی که از دولت‌های سرزمینی حاکمه نشئت می‌گیرد، دلالت دارد. داخل هر مجموعه از مرزها شهروندانی زندگی می‌کنند که دارای حقوق و وظایف تعریف‌شده‌ای بوده و به دولت وفادار هستند. خارج از آن به‌اصطلاح «جهان آنارشیک»، این حقوق و وظایف موضوعیتی ندارد. این امر را باید مفروض گرفت که امنیت شهروندان و امنیت دولت - ملت مهم است. کتاب حاضر تلاشی اولیه اما جسورانه در تبیین بُعد جدید نظریات غیرغربی روابط بین‌الملل است. نویسنده مدعی واکاوی مفهوم «مطالعات منطقه‌ای جهانی» در پرتو شناسایی و کاربست مؤلفه «مکان» در تحلیل نظریه غیرغربی روابط بین‌الملل است. درواقع، نویسنده در فصول متعدد این کتاب به‌مرور ادبیات و نظریات غربی روابط بین‌الملل و سپس قیاس رویکردهای چینی و روسی به این نظریات پرداخته است و از این رهگذر، این فرضیه را مطرح می‌سازد که «مکان» جز اصلی مطالعات منطقه‌ای جهانی و به‌مثابه چارچوبی تبیینی برای نظریات غیرغربی روابط بین‌الملل است. نویسنده در جریان تشریح دیدگاه خود در سطور این کتاب، مفاهیم و اصطلاحات متعددی در حوزه مطالعات منطقه‌ای و سیاست /روابط بین‌الملل را هوشمندانه به بازی گرفته و نه‌تنها از طریق واکاوی این مفاهیم، بلکه به‌واسطه کاربست آنان در چارچوب «مطالعات منطقه‌ای جهانی»، قرائتی جدید از این واژگان و اصطلاحات در نظریات غیرغربی روابط بین‌الملل ارائه کرده است. در باب محتوای این کتاب –از بابت تعارفات مرسوم در تهیه کتب ترجمه به زبان فارسی– به این چند سطر بسنده کرده و توجه خوانندگان محترم را به این نکته جلب می‌نمایم که کتاب حاضر، نه از بابت محتوا، بلکه از نوع قلم که تأثیر خود را ناگزیر بر برگردان آن نیز گذاشته، کتابی به‌مراتب ثقیل بوده و نیازمند مطالعه چندباره برای فهم بن‌مایه اصلی آن است. ازاین‌رو، توصیه اینجانب به اهالی اندیشه ورزی در حوزه سیاست آن است که رجوع به این کتاب –چه متن اصلی و چه مجلد حاضر– مستلزم مطالعات ژرف‌تر پیشینی در حوزه روابط بین‌الملل و مطالعات منطقه‌ای است. -از متن کتاب-