کتاب عناصر چهارگانه طبیعت به مثابه اسطوره در معماری‬ نشر کلید پژوه

همه دست‌ساخته‌های انسان، ازآنجاکه از ساحت اندیشه او نشأت می‌گیرد، حامل امر ذهنی، باورها و داستان‌هایی است که پدید‌آورنده آن متأثر از چارچوب جهان‌بینی و هم‌سو با دستگاه فکری خود، برای انتقال آن‌ها به مخاطبان و معنابخشی به محیط زندگی، خلق کرده است. این اندیشه‌ها می‌توانند بیانگر اسطوره‌های زمانی باشند، زیرا اﺳﻄﻮره ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺣﻘﯿﻘﺖ و ماجرایی است مقدس و به دنبال به کنکاش کشیدن خاستگاه انسان است تا ﺟﺎﯾﮕﺎه او را در ﺟﻬﺎن ﺗﺜﺒﯿﺖ ﮐﻨﺪ. در این راستا، ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺳﻄﻮره و ﻣﻨﺸﺎء آن ﺑﻪ وسیله خدا‌ﺷﻨﺎﺳﯽ ﯾﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺒﺎرﻧﺎﻣﻪ ﺧﺪاﯾﺎن، ﮐﯿﻬﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺗﺎرﯾﺦ ﺣﻮادﺙ ﻋﺎﻟﻢ انجام می‌پذیرد. در این میان اﯾﻨﮑﻪ اﺳﻄﻮره ﭼﯿﺴﺖ و ﭼﻪ ﺗﻌﺮﯾﻔﯽ دارد ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻓﺮاوان ﺑﻮده اﺳﺖ. در طول سالیان متمادی علاوه بر افسانه‌ها در طبیعت از عناصر چهارگانه (آب، باد، آتش وخاک) نیز به عنوان عناصر اسطوره ساز در هنر قدسی صحبت می‌شود. این امر در حوزه معماری که چیزی جز تجسم صور ذهنی در امر محسوس نیست، یکی از مهم‌ترین زمینه‌های فهم فضا از طریق تأویل معانی نهفته در صورت آن است. اهمیت موضوع در مورد معماری نزد ایرانیان که جایگاه امر قدسی در اندیشه آنان دیرینه است، دوچندان است. معماری ایرانیان به‌درستی فهم نمی‌شود مگر آنکه دو ساحت وجودی ظاهری و باطنی فضای ساخته‌شده با یکدیگر درک شود.