کتاب دانه و پیمانه علی اشرف درویشیان نشر چشمه

مجموعه‌ای که پیش رو دارید، نقدهای مشترک ما بر روی چند رمان و مجموعه‌ داستان کوتاه ایرانی و خارجی است. این نقدها عمدتاً در دهه‌ی هفتاد خورشیدی در مجلات مختلف همچون آدینه، کارنامه، تکاپو، بوطیقای نو، کلک و... چاپ شده است. چندتایی نیز از نوشته‌های انفرادی ما است که نام نویسنده در آن‌ها قید شده. وقتی داشتیم این مجموعه را برای چاپ به ناشر می‌سپردیم باز نگاهی به نقدهای‌مان انداختیم. با تجربه و دانش امروزمان در آن‌ها کمی و کاستی‌هایی یافتیم، اما چنان نبود که موجب تردید در چاپ دوباره‌ی آن‌ها شود. این کاستی‌ها بیشتر در جزئیات است، مانند این‌که در بعضی از داستان‌ها نکاتی مورد توجه قرار نگرفته و اگر قرار بود امروز به نقد آن آثار بپردازیم به آن نکات نیز اشاره می‌کردیم. خوانندگان باید این را در نظر داشته باشند که نقدهای این مجموعه برای چاپ در مجلات آن دوره فراهم شده بودند و برخی محدودیت‌ها به‌ویژه در بررسی رمان‌ها از این‌جا ناشی شده است. با این حال صلاح ندیدیم که به تکمیل یا اصلاح این‌گونه موارد بپردازیم، زیرا با تاریخ اولین انتشارشان مجدداً چاپ می‌شوند. گذشته از این، جزئی از تاریخچه‌ی نقد داستان در ایران هستند و بهتر است انعکاس روز خود باشند. البته بعضی نقدها ویرایش جزئی شده‌اند؛ جایی که احساس کردیم یا متوجه شدیم جمله یا کلمه‌ای فهم نوشته را مشکل ساخته یا باعث بدفهمی می‌شود، آن را به گونه‌ای ویرایش کردیم که منظور اصلی جمله یا پاراگراف روشن‌تر شود. این موارد اما اندک است. کار دیگری که در مجموعه‌ی حاضر انجام دادیم، نقل چند صفحه از داستانِ مورد نقد است. معمولاً نقدنویسی در مجلات به سراغ کتاب‌های «روز» می‌رود. یعنی کتاب‌هایی که در همان روزها چاپ شده، مورد نقد یا معرفی قرار می‌گیرند. گذشته از محدودیت صفحه‌های مجلات، امکان دسترسی خواننده به کتابِ مورد نقد بیشتر و راحت‌تر است. بنابراین خیلی لزوم ندارد که چند صفحه از رمان یا بخشی از یک داستان کوتاه هنگام نقد در مجلات نقل شود. در این مجموعه ما این کار را کرده‌ایم. هم برای آشنایی بیشتر خواننده با زبان و شیوه‌ی نگارش نویسنده‌ی داستانِ مورد بررسی، و هم این‌که احتمالاً بعضی از این رمان‌ها یا مجموعه‌های داستان اجازه یا امکان انتشار دوباره پیدا نکرده، نایاب یا کمیاب هستند.