اعمالی که از انسانها سر می زند بر دو قسم هستند. یک دسته اعمال غیر اختیاری مثل حرکت انسان خوابیده که محکوم به هیچ حکمی از احکام خمسه تکلیفیه نیست. قسم دیگر، اعمال اختیاری انسان است که دارای یکی از احکام خمسه تکلیفیه است. چون این فعل اختیاری ما یا:
۱- محکوم به قبح است و ارتکابش مذمت و عقاب دارد و لذا این فعل حکم حرمت را به خود می گیرد مثل ظلم، زنا، غیبت و...
۲- انجام و ترک آن مساوی است، محکوم به حکم اباحه می شود مثل خوردن و نوشیدن.
۳- انجام آن رجحان دارد ولی ترکش هم جایز است. این قسم دارای حکم استحباب است مثل تصدق به فقیر و سلام کردن.
۴- ترک آن رجحان دارد ولی انجام آن هم جایز است. حکم این قسم از افعال کراهت است. مثل سخن گفتن هنگام قضای حاجت.
۵- انجام آن دارای ثواب و ترک آن دارای عقاب است. این قسم از اعمال دارای حکم وجوب است.