"نقش روشنفکران در تاریخ معاصر ایران" سری کتابهایی است که در تلاش است تابلویی گویا ولی کوتاه از گستره "تهاجم فرهنگی" ترسیم نموده و نقش و جایگاه روشنفکران دینی و غیردینی را در آن به نمایش بگذارد.
جلد سوم این کتاب به زندگی مهندس مهدی بازرگان میپردازد. مهندس مهدی بازرگان یکی از کسانی است که در وقایع پیش و پس از انقلاب نقش تاثیرگذاری را داشته است و به سبب نگاههای خاص خود به غرب و مسائل دین اسلام، موجب پیدایش احزابی چون نهضت آزادی ایران و(به طور غیر مستقیم) سازمان مجاهدین خلق شده است.
این کتاب در شش فصل "زندگینامه مهندس مهدی بازرگان"، "شخصیت مهندس مهدی بازرگان و عوامل تاثیرگذار در شکلگیری آن"، "اندیشه دینی بازرگان و جلوههای آن"، "عملکرد بازرگان پیش از پیروزی انقلاب اسلامی"،"عملکرد بازرگان پس از پیروزی انقلاب اسلامی" و "عملکرد بازرگان بعد از سقوط دولت موقت" به جوانب و زوایای مختلف زندگی بازرگان و تاریخ معاصر ایران میپردازد. متن روان و ساده کتاب و استفاده از اسناد تاریخی و همچنین جامعیت کتاب در بررسی زندگی و افکار و اندیشههای مهندس مهدی بازرگان این کتاب را از سایر کتابهای مشابه متمایز میکند.