بهداشت روانی به معنای سلامت فکر است و منظور نشان دادن وضع مثبت و سلامت روانی است که خود میتواند نسبت به ایجاد سیستم باارزشی در مورد ایجاد تحرک و پیشرفت و تکامل در حد فردی، کلی و بینالمللی کمک نماید؛ زیرا وقتی سلامت روانی شناخته شد. نسبت به دستیابی به آن اقدام میشود و بهمنظور حفظ آن برنامهریزی و تلاش میشود. پس میتوان چنین عنوان نمود که بهداشت روانی عبارت است از اینکه انسان ازنظر روحی و جسمی در صحت و سلامت بوده و بتواند روابط اجتماعی خوبی با اطرافیان خود برقرار نماید و همچنین شامل اقداماتی است که فرد برای حفظ، تأمین و ارتقاء سلامت روانی انجام میدهد. بهداشت روانی در حاملگی در طول عمر مراحل حیاتی خاص وجود دارد که تأثیرات عمیقی بر زندگی فرد میگذارد ازجمله حاملگی یکی از این دوران بااهمیت زندگی است؛ زیرا بارداری برای زن کامل نوعی تحقق تمامیت و کمال است و تولیدمثل ابدی بودن را ارضاء میکند و در شرایط معمولی بااینکه موقعیتی استثنایی است ولی از طرف زن با شادی و شعف و ارضاء خاطر استقبال میشود ولیکن با تغییرات جسمی و رفتاری زیادی مانند دردناکی و احساس سنگینی و بزرگ شدن پستانها تهوع و استفراغ صبحگاهی، خستگی، سستی، بیمیلی و طلب غذاهای غیرعادی روبرو میشود. بهداشت روان در دوران حاملگی عبارت است از مجموعه اقداماتی که زن باردار به همراهی و کمک همسر و اطرافیان انجام میدهد تا بتواند بهراحتی تغییرات این دوران را پذیرفته و با شرایط ساز گاری پیدا نموده و درنهایت حاملگی پر از آرامش را طی نماید. بهداشت روانی در سهماهه اول باردارs در آغاز حاملگی فرد نگرانیهایی در ارتباط با پذیرش باروری، سلامت جسمی، از دست دادن تناسباندام و تغییر در نقشهای خانوادگی و اجتماعی و اختلالات ارتباطی و رفتار دارد که باعث بروز اضطراب میگردد. هر مادری به دنبال حاملگی باید بتواند خود را با موقعیت جدید تطبیق دهد و توانایی پنداشت صحیح در چهار زمینه مادر بودن، پنداشت صحیح از خود در موقعیت جدید و در ک خود، پنداشت در مورد شوهر با توجه به حاملگی، شغل و فعالیتهایی که فرد عهدهدار است را به دست آورد. تغییرات جسمی و رفتاری زیادی مانند دردناکی و احساس سنگینی، بزرگ شدن پستانها، تهوع و استفراغ صبحگاهی، خستگی، سستی و بیمیلی و طلب غذاهای غیرعادی مشاهده میگردد که علت این تغییرات در بعضی مواقع اشکال در تطابق با حاملگی است. به هر صورت سهماهه اول بارداری زمان قبول حاملگی است و در این دوره، انکار حاملگی، اشکالات هیجانی و تمایل به سقطجنین وجود دارد و بیشتر مواقع فکر فرد متمرکز بر عوارض حاملگی و تهدید سلامت خود و جنین (که در افراد دارای سوابق وسواس و افسردگی و عدم پذیرش و ناخواسته بودن حاملگی بیشتر) است. مادر نیاز به حمایت و تقویت اعتمادبهنفس دارد و زنانی که برای بار اول حامله شدهاند، تحتفشار هیجانی بیشتری هستند. پس این افراد چون در اثر بارداری عزت و اعتمادبهنفس خود را به علت عدم تطابق با وضعیت حاملگی از دست میدهند دچار افت شدید عملکرد و حتی بروز علائم بیماریهای عصبی روانی میکردند که در صورت عدم شناخت این علائم و بهره نبردن از خدمات مشاورهای احتمال ۱۵ درصد شدت یافتن آن نیز است و اکثراً از سردرد، خستگی زودرس و نگرانی و اضطراب شکایت دارند. کاهی اضطراب در مادران توأم با نشانههای جسمی بهصورت پرکاری سیستم عصبی خودکار است که بهصورت لرزیدن، احساس تاکان خوردن، سردرد، پشتدرد، کشش عضلانی، کوتاه شدن تنفسی، زیادشدن تعداد تنفس، پریدن از جا، تپش قلب، تند شدن نبض، تعریق، سردی دستها، اسهال، خشک شدن دهان، تکرر ادرار، بیحسی دستوپا، سختی در بلع، احساس یک نوع تشویش و نگرانی، بیخوابی، کاهش میل جنسی و... است که باعث میشود فرد مضطرب رفتار ظاهری پرتنش و نگرانی داشته باشد. نقش کارکنان در سهماهه اول بارداری ایجاد شرایط بهداشتی در طول حاملگی با حداقل ناراحتی جسمی و روانی و حداکثر رضایت و خشنودی انجام زایمان در بهترین موقعیت ممکن، تولد نوزاد سالم و تأمین سلامتی زنان باردار و راهنمایی جهت ایجاد تعادل پس از زایمان از اهم فعالیتها و وظایف ایشان است. مراقبتهای قبل از زایمان فرصت مغتنمی است تا ناراحتیهای هیجانی مادر موردمطالعه و پیشگیری قرار گیرد. ماما یا پزشک میتواند با آموزش و بالا بردن سطح اطلاعات و تشویق زن به گرایشهای قابلقبول و مساعد، مشارکت ارزنده در سلامت روانی و نشاط بیمار و خانواده او داشته باشد. بهطورکلی عملکرد شوهر، پدر و کارکنان همگی در فرایند پذیرفتن حاملگی مؤثر است هر زنی برای تبدیلشدن به یک مادر نیاز به حمایت و ارتباط صحیح با شوهر، مادر و شناسایی خود بهعنوان مادر و ارتباط ذهنی با فرزند به دنیا نیامده دارد و در ایجاد این ارتباط ماما و پزشک نقش مؤثری دارد. بهتر است کارکنان بهداشتی، پزشک و ماما آموزشهای لازم را با حضور شوهر به مادران بدهند و او را با نیازهای هیجانی همسرش آشنا سازند و آگاهی داده شود که توجه و حمایت خانواده نقش مؤثری در تطابق و ساز کاری حاملگی دارد و حمایت و ارتباط آنها در جهت کاهش اضطراب و نگرانی این دوران جلب شود.