بیماری کشندهای که علاجش مشکل باشد اگر مادرزادی بوده و همگانی هم باشد، خطرناکتر خواهد بود. خرافه برای جامعه بیماری خطرناکی است که هم موروثی و مادرزادی است و هم فراگیر و همگانی. خرافه خطرناکترین بیماری جامعهها است که آثار زیانبار آن، تمامی جهات زندگی انسانها را تحتتأثیر قرار میدهد، از اخلاق تا اقتصاد و از دین و مذهب تا سیاست و مدیریت، همه و همه را.
به دلیل اینکه خرافات موروثیاند، با شیر مادر به رگهای جان و روح ما راه مییابند و ما ندانسته و نسنجیده براساس تلقین و عواطف و احساسات، گرفتار آن میشویم. سپس ما را از درون پوسانده و تهی میسازند و سرانجام دچار ناتوانی شده و از هم میپاشیم.
بیماری خرافه، چنان خطرناک است که اگر کسی از این بیماری سخن بگوید، یا مردم را به مبارزه با آن فراخواند، بهشدت مورد تعقیب و آزار قرار میگیرد و زندگیاش به خطر میافتد.
این بیماری فراگیر همهجا را در بر گرفته است، از شرق و غرب و از کشورهای عقبمانده تا جامعههای پیشرفته. اما دراینباره جامعههای عقبمانده با کشورهای پیشرفته، یک فرق بنیادی دارند و آن اینکه در کشورهای پیشرفته، تدبیر امور جامعه در دست کسانی است که بیشتر به اصول عقلانی و تدبیر علمی توجه دارند، اما در جامعههای عقبمانده، متولیان و گردانندگان جامعه، خود از گرفتاران خرافه و حامیان آن میباشند.
این نوشته تلاشی است برای یک نگرش فلسفی به مسئلۀ خرافه که با تحلیلی علمی و عقلانی از پیدایش و آثار آن بحث میکند. با این امید و آروز که این اثر ناچیز ما را در جهت روشناندیشی و رهایی از خرافه یاری رساند. بیتردید میدان مبارزه با خرافه به تلاش هرچه بیشتر روشناندیشان جامعه نیاز دارد و ما نباید هیچگاه از این موضوع غفلت کنیم.
یادآور میشوم که قسمتهایی از این کتاب، مانند بخش پنجم و نیز قسمتی از بخشهای دیگر جنبۀ فنی و تخصصی دارند اما برای علاقهمندان قابل فهمند. بنابراین خوانندگان محترم هرجا که با دشواری مطلب روبرو شدند، از افراد دیگر کمک بگیرند تا موضوع را بهخوبی دریابند. بههرحال قسمت عمدۀ کتاب برای همگان بهسادگی قابل فهم و درک است.
در پایان از علاقهمندان مبارزه با خرافات انتظار دارم که از یادآوری کاستیهای این نوشته و پیشنهاد نکات تکمیلی دریغ نورزند، اگر ما همه با هم تلاش نکنیم، به نتیجۀ مطلوب دست نمییابیم.
دکتر سید یحیی یثربی