از آنجا که روانشناسی شخصیت از ارکان اساسی رشتۀ روانشناسی محسوب میشود، بر دانشجویان و فعالان حوزۀ روانشناسی واجب است که نسبت به دیدگاههای اندیشمندان مختلف از سرتاسر جهان در طول تاریخ و سیر شکلگیری نظریههای آنان را که با الهامگیری از دیدگاههای گذشتگانشان یا در اعتراض بدان نظرها در قالب زمانۀ خود شکل گرفته و پایههای سازۀ عظیم روانشناسی شخصیت را بنا نهاده است، نیز از نظریههای نوین و بهروز آگاه باشند و پیوسته تحولات در این حوزۀ اساسی را دنبال کنند. از اینرو، در کتاب حاضر تلاش شده است تا سیر شکلگیری روانشناسی شخصیت از دوران باستان تا به امروز، با در نظر داشتن رویکردهای مختلف، و تأثیرات عوامل گوناگون بررسی شود. درعینحال، بررسی آخرین تحولات نظری، تجربی و علمی، و دیدگاههای نوین در این زمینه، از دید نویسندگان کتاب دور نمانده است. بیشک مروری بر گذشته و فرایند شکلگیری سازۀ عظیم روانشناسی شخصیت، اهمیت این شاخۀ بسیار ارزشمند روانشناسی و زحمات بیشمار پیشکسوتان این حوزه را برای ما روشن میسازد.
افزون بر این، در کتاب حاضر تلاش شده است تا رابطۀ روانشناسی شخصیت با دیگر حوزههای علوم انسانی و رفتاری مورد بررسی گسترده و عمیق قرار گیرد تا خوانندۀ کتاب از تأثیرات روانشناسی شخصیت بر دیگر حوزهها و بالعکس، بیش از پیش آگاه شود. فصلهایی همچون «هوش و شخصیت»، «خلاقیت و شخصیت»، «هیجان و شخصیت»، «اختلالهای روانی و شخصیت»، «زیستشناسی و شخصیت»، «فرهنگ و شخصیت»، و «دین و شخصیت» به تفاوتها و ارتباط درهمتنیدۀ این حوزهها با علم شخصیت میپردازند.
البته در کتاب حاضر با توجه به گستردگی مطالب ارائهشده چه از نظر تنوع نظریات ارائهشده و چه از نظر اشاره به دیگر حوزههای مرتبط با علم شخصیت، لازم است که خوانندۀ کتاب، پیش از مطالعۀ اثر حاضر، کتابهای سادهتر در زمینۀ روانشناسی شخصیت را خوانده باشد تا در پی مطالعۀ کتاب پیش رو، دچار سردرگمی نشود.
از سوی دیگر، درحالیکه در مقاطع مختلف رشتۀ روانشناسی، درس روانشناسی شخصیت یا به شکل واحدی جداگانه یا در قالب درس تاریخچه و مکاتب، با هدف آشنایی با نظریات، سیر تحول و نظریهپردازان مختلف در زمینۀ شخصیت تدریس میشود، متأسفانه هرگز به سیر تاریخ روانشناسی شخصیت در ایران اشاره نمیشود و درصد بسیار اندکی از دانشآموختگان رشتۀ روانشناسی، با تلاشها و خدمات ارزشمند افراد تأثیرگذارِ این حوزه در ایران آشنا هستند. این در حالی است که بسیاری از استادان ایرانی علم روانشناسی برای آشنایی ایرانیان با این نظریات و حتی بومیسازی آن تلاش بسیار کردهاند که لازم است دانشجویان ایرانی به آن آگاه باشند. از اینرو، در این کتاب مروری هرچند کوتاه بر تلاشها و زحمات آنان خواهیم داشت.