کتاب اندیشه ابن خلدون عصبیت و دولت محمدعابد الجابری نشر انتشارات علمی و فرهنگی

این کتاب از آثار اولیه و عمدۀ اندیشمند معاصر محمدعابد الجابری (۱۹۳۵ ـ ۲۰۱۰) است. جابری در این اثر، این فرضیۀ عام را مطرح می‌کند که فهم تطور و صیرورت تاریخ عربی اسلامی از مجرای نظرات ابن‌خلدون در باب این تاریخ بهتر صورت می‌گیرد. او بعدها این فرضیه را می‌پرورد تا برای مثال در مجموعۀ «نقد عقل عربی» بر اساس نظر ابن خلدون عوامل مؤثر بر تکوین عقل سیاسی عربی را عقیده (عامل ایدئولوژیک) و قبیله (ساختار اجتماعی و سیاسی) و غنیمت (عامل اقتصادی) معرفی کند؛ یعنی همان عواملی که پیش‌تر در این کتاب برجسته کرده بود. تأثیرپذیری جابری از ابن خلدون در جای‌جای آثار او نمایان است. این تأثیرپذیری حتی در به‌کارگیری مفاهیم و الفاظ نیز قابل ردگیری است. فارغ از منظر بالا، این کتاب عمق، کلیت و نوآوری اندیشه‌های ابن خلدون را به صورت درخوری نشان می‌دهد. همچنین به‌روشنی این ادعای ابن خلدون را می‌نمایاند که علم عمران یک علم کاملا نوبنیاد بود که از دانش‌های پیشین تمدن عربی ـ در شاخه‌های مختلفش ـ متفاوت و بدیع است. هم به این دلیل و دلایل دیگر، مشخص می‌شود که این اثر از بهترین آثار نوشته شده در باب اندیشه‌های ابن خلدون است.