کتاب مجموعه سوالات و پاسخ های تشریحی مصاحبه علمی و آزمون تشریحی قضاوت حقوقی و کیفری نشر مجمع علمی و فرهنگی مجد

در اواخر سال ۱۳۸۸ تصمیم قوه قضائیه بر آن شد که برگزاری آزمون کتبی و انجام و مراحل گزینش علمی داوطلبان تصدی مقام قضاوت به معاونت آموزش و تحقیقات این قوه محول گردد. در اجرای این تصمیم کارگروهی با عنوان کارگروه جذب و استخدام قضات، با عضویت مدیرکل کارگزینی و مدیرکل گزینش و استخدام قضات و تعدادی از قضات شاغل در معاونت مذکور، تشکیل و سازوکار برگزاری آزمون و فرآیندهای آن را تدوین کرد. یکی از این فرآیندها، مقطع مصاحبه علمی برای پذیرفته شدگان آزمون کتبی بود. به منظور انجام مصاحبه علمی پذیرفته شدگان، ابتدا شیوه نامه انجام مصاحبه تدوین و پس از مذاکرات لازم به تصویب رسید. بر مبنای این شیوه نامه مقرر گردید، تعداد ده کمیته تشخیص صلاحیت علمی تشکیل تا در مدت زمان مناسب مصاحبه بیش از هزارنفر پذیرفته شدگان مرحله آزمون کتبی ممکن شود. در اجرای این مقرره، کمیته‌های تشخیص صلاحیت علمی با عضویت سه نفر از قضات یا اساتید عالی رتبه دانشگاهی تشکیل گردید به نحوی که با لحاظ تخصص هر یک از اعضاء، کمیته از مهارت پرسش در امور جزایی، مدنی و فقهی بهره‌مند باشد. با توجه به اینکه بر اساس مقررات شیوه نامه، مقرر شده بود پرسش‌ها و پاسخ‌های مصاحبه مکتوب شود، با خاتمه یافتن مصاحبه‌ها، تدبیر بر آن شد که پرسش‌ها از صورت جلسات تنظیمی استخراج، دسته بندی، تدوین و منتشر شود. در همین ارتباط مجموع سؤالات مصاحبه ها از متن صورتجلسات استخراج و در چند دسته فرعی تنظیم گردید. این دسته‌های فرعی عبارتند از: آیین دادرسی و اجرای احکام کیفری، حقوق جزای عمومی، حقوق جزای اختصاصی، آیین دادرسی و اجرای احکام مدنی، حقوق مدنی، حقوق تجارت. از سال ۱۳۹۲، فرایند جذب علمی تصدی منصب قضا طی سه مرحله آزمون تستی و تشریحی و انجام مصاحبه علمی از بین معرفی شدگان چند برابر ظرفیت آزمون تشریحی انجام می پذیرد. بدین ترتیب که پذیرفته شدگان چندبرابر ظرفیت آزمون تستی، ابتدا در آزمون تشریحی شرکت کرده و نتیجه این آزمون، بیان گر معرفی شدگان چند برابرظرفیت برای شرکت در مصاحبه علمی آزمون قضاوت خواهد بود. بدیهی است که آزمون تشریحی و مصاحبه شفاهی، در مورد دانشگاهیان فقط شامل سؤالات حقوقی و کیفری می‌باشد. با توجه به همین نکته، در کتاب حاضر ضمن پرداختن به مصاحبه علمی آزمون قضاوت به سوالات و پاسخ های آزمون تشریحی قضاوت نیز پرداخته شده است. با توجه به اهمیت مطالعه سؤالات و پاسخ های مصاحبه علمی و آزمون‌های تشریحی قضاوت سال‌های قبل در فرایند آزمون تشریحی و مصاحبه شفاهی آزمون قضاوت، بر آن شدیم که سؤالات مصاحبه علمی و آزمون تشریحی قضاوت سال‌های قبل (که این سئوالات، اخیرا توسط معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه منتشر شده است) در قالب کتابی مستند به نظرات و آراء صاحب نظران علم حقوق و مطابق جدیدترین قوانین، مقررات و آراء (از جمله قانون جدید مجازات اسلامی، مصوب ۱۳۹۲، قانون جدید آیین دادرسی کیفری، مصوب ۱۳۹۲، قانون جدید حمایت خانواده ۱۳۹۱، جدید ترین آراء و نظرات مشورتی و...) را پاسخ گفته و به جامعه حقوقی کشور ارائه نماییم. نگارنده معتقد است که انتشار سؤالات و پاسخ‌های مصاحبه علمی و آزمون تشریحی قضاوت سال‌های قبل، مزایایی چند را در پی خواهد داشت. از جمله: ۱- انتشار سؤالات و پاسخ‌های مصاحبه علمی و آزمون تشریحی قضاوت سال‌های قبل و سطح فراوانی آنها در هر حوزه از حوزه‌های تخصصی، میزان گرایش اعضای حقوقدان کمیته‌های تشخیص صلاحیت علمی به هر یک از این حوزه ها را آشکار می‌کند و چنانچه تعداد سؤالات در هر حوزه با حوزه دیگر متفاوت است، ناشی از میزان تمایل اعضای حقوقدان هر حوزه به طرح سؤالات مرتبط با آن حوزه بوده و بدین وسیله می‌توان با گرایش ها و سلائق علمی حقوقدان کمیته‌های تشخیص صلاحیت علمی آشنا شد. ۲- انتشار این مجموعه برای کسانی که داوطلب شرکت در دوره‌های بعدی آزمون تصدی مقام قضا می‌باشند، این فرصت را فراهم می‌کند تا با نمونه و سطح سؤالات مصاحبه‌های علمی و آزمون تشریحی قضاوت آشنا شوند. ۳- تجربه نشان داده است که در مصاحبه‌های علمی آزمون قضاوت، مطالعه پرسش و پاسخ‌های سال‌های قبل کمک شایانی به موفقیت داوطللبان مینماید. آشنایی داوطلب با سلائق و علائق مصاحبه گر و احتمال تکرار سؤالات سال‌های قبل، از جمله مواردی هستند که نقش موثری در موفقیت داوطلب دارد. علی رغم آنکه سعی ما بر کاهش ایرادات و خطا در کتاب حاضر بوده، با این وجود تذکر خطاها و کمبودهای موجود، از سوی کسانی که زحمت مطالعه این کتاب را بر خود هموار می سازند، موجب سپاس فراوان خواهد بود.