کتاب ناتو و روسیه پس از جنگ سرد نشر انتشارات آثار فکر

تاریخ روابط بین‌الملل متاثر از تحولات و وقایعی است که در طول زمان و پس از آن، موجب تغییرات اساسی در روند و ادامه حرکت می‌گردد. در این میان نقش و تاثیر کشور روسیه در تحولات روابط بین‌المللی در قرون اخیر از اهمیت زیادی برخوردار است؛ علاوه بر این نقش می‌توان گفت که روسیه در قرون اخیر یکی از قطبهای پایدار قدرت در سطح منطقه‌ای و جهانی بوده است که به نظر بسیاری از صاحبنظران مسائل روسیه و سیاست‌های جهانی، وجود چنین جایگاهی برای این کشور از دو عامل ناشی می‌شود: یکی «موقعیت سرزمینی» که با قرار گرفتن در قلب منطقه‌ای وسیع بنام اورآسیا، کنترل و سلطه بر این محدوده جغرافیایی وسیع را در اختیار گرفته. عامل دیگر نیز رهبرانی است که در طول قرون معاصر بر این سرزمین و کشور حکومت کرده‌اند و همواره راهبرد مشابه‌ای را در تعامل با جهان خارج در پیش گرفته‌اند و آنهم اعتلای جایگاه و استحکام ابرقدرتی این کشور در جهان بوده است. جنگ جهانی دوم که قریب به ۵ سال نه تنها قاره اروپا، بلکه بسیاری از نقاط شرقی و غرب جهان را رودرروی هم قرار داد، بدون توجه به علل و ریشه‌های شکل‌گیری آن، دارای مختصاتی است. این جنگ دومین اتحاد برنامه‌ریزی نشده دو سوی آتلانتیک علیه اقتدارگرایی در طول تاریخ آنها بود که بار نخست آن در جریان جنگ جهانی اول صورت گرفته بود. از ابتدا تا پایان، جهان شکل‌گیری دو اتحاد را شاهد بود. ابتدا میان آلمان (نازیسم)، ایتالیا (فاشیسم) و شوروی (کمونیسم) که در همان ابتدا یک ضلع این مثلث یعنی کمونیسم با حمله نازیسم، به اردوگاه جهان لیبرال پیوست که در آن انگلستان و فرانسه حضور داشتند، جنگ جهانی دوم موجب ویرانی بیش از ۶۰ درصدی بسیاری از شهرهای مهم و صنعتی اروپایی شد، پس از قرنها تسلط اروپاییان و نظرات اروپایی بر روابط بین المللی، انحصار این رشته از دست این قاره خارج شد و در واقع پایانی بود بر روابط بین‌الملل اروپایی، برای نخستین بار یکی از مخرب‌ترین تسلیحات مورد استفاده در طول تاریخ حیات بشر در این جنگ مورد استفاده قرار گرفت و اتفاقاً عامل پایان بخشیدن به ۵ سال جنگ وخونریزی شد. در کنار تحولات دوران جنگ دوم، تحولات پس از آن نیز دارای اهمیت بسیار بالایی در مطالعه روابط بین‌المللی محسوب می‌شود. «فن آوری جنگی» در کنار «ایدئولوژی سیاسی» و به دنبال آن، بعنوان یکی از بارزترین پیامدهای جنگ جهانی دوم، «خروج آمریکا از انزوای سیاسی» پس از بیش از ۱۰۰ سال، موجب شکل‌گیری نظام بین‌المللی با مختصات جدید شد.